Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1949, Blaðsíða 27

Um Sameinuðu þjóðirnar.
íslendingar hafa, sem kunnugt er, gerzt aðili í
samstarfi Sameinuðu þjóðanna. Er því rík ástæða
fyrir þá að kynna sér sem bezt starfsemi banda-
lagsins. Gildir það eins, hvert álit sem menn kunna
að hafa á nauðsyn og nytsemi þess. En siíkt er í
rauninni því aðeins kleift til hlítar, að menn þekki
nokkuð til markmiðs og skipulags samtakanna. 1
þessari grein verður þess vegna leitazt við að veita
nokkra fræðslu um þau efni. En jafnframt þykir rétt
að víkja að undirbúningi og aðdraganda að stofnun
þessara víðtæku alþjóðasamtaka. Sökum þess hve
verkefni þetta er víðtækt, en rúmið hins vegar tak-
markað, verður að fara fljótt yfir sögu.
I.
Segja má, að rætur að myndun Sameinuðu þjóð-
anna megi rekja til Atlanzhafsfundar þeirra Church-
ills og Roosevelts í ágúst 1941 og þeirrar yfirlýs-
ingar, sem gefin var út eftir þann fund (Atlant
declaration). Hinn 1. janúar 1942 gáfu svo 26 þjóðir
bandamanna út yfirlýsingu, þar sem þær staðfestu
Atlanzhafssáttmálann og bundust því heitorði að
semja ekki frið við óvinina hver í sínu lagi. í þessari
yfirlýsingu, sem nefnd var yfirlýsing „hinna samein-
uðu þjóða“ fólst myndun samtaka eða bandalags
þessara þjóða, er hafði það markmið fyrst og fremst
að tryggja sigur bandamanna í styrjöldinni. En jafn-
framt var stigið fyrsta sporið til myndunar friðar-
handalags „hinna sameinuðu þjóða“.
Á þríveldafundinum í Moskvu i októbermánuði
1943 var næsta skref stigið. Þar hittust utanríkis-
ráðherrar Bandaríkjanna, Bretlands og Ráðstjórnar-
ríkjanna, þeir Hull, Eden og Molotov. Þar var þvi
lýst yfir, að nauðsyn væri á stofnun þjóðabanda-
(25)