Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1949, Blaðsíða 50

samkvæmt lögunum, verða mjög þýðingarmiklar
fyrir Evrópu og auðvelda viðreisn hennar í veru-
legum atriðum, þótt ólíklegt sé að vísu, að með
henni takist að koma framleiðslu og viðskiptamálum
Vestur-Evrópu í það horf, að ekki verði um að ræða
einhvern greiðsluhalla gagnvart Vesturheimi. En það
verður að hafa hugfast, að samvinna hinna 16
Evrópuþjóða er ekki einungis um það að veita við-
töku bandarískri aðstoð, heldur er fyrst og fremst
um að ræða sameiginlegt átak til þess að flýta við-
reisninni og tryggja hana. Að sjálfsögðu gera ríkis-
stjórnir Evrópulandanna sér ijóst, að aðstoðin er
ekki skilyrðislaus. Yfirleitt hafa þó allir flokkar, að
kommúnistaflokkunum frátöldum, verið sammála um
að telja skilyrðin aðgengileg, en kommúnistaflokk-
arnir hafa hvarvetna barizt ákaft gegn þátttöku í
þessari efnahagssamvinnu og talið, að með henni
væru þjóðirnar að fórna fjárhagssjálfstæði sínu. Af
því, sem að framan cr sagt, ætti að mega teljast Ijóst,
að slík staðhæfing hefur ekki við rök að styðjast.
En hitt er augljóst, að i kjölfar aðstoðarinnar hljóta
að sigla aukin áhrif Bandaríkjanna í Evrópu. Þar
eð Bandaríkin eru nú höfuðmerkisberi hagkerfis
einkaframtaks og óheftrar samkeppni og þannig
andstæðingur áætlunarbúskapar og þjóðnýtingar, er
það ekki að undra, þótt afstaða manna í Evrópu til
aukinna stjórnmálaáhrifa Bandarikjanna fari nokkuð
eftir því, hverja skoðun menn hafa á þessum málum.
Hægri flokkar óttast ekki áhrif Bandaríkjanna að
þessu leyti, en jafnaðarmenn, sem hafa mikil áhrif i
Vestur-Evrópu, eru hér eðlilega nokkuð uggandi. En
þeir hafa samt hvarvetna fylgt þátttöku í Marshal!-
áætluninni, því að þeir hafa metið gildi aðstoðar
innar fyrir viðreisnina meir en líkurnar á því, að
aukin stjórnmálaáhrif Bandarikjanna verði til þess
að efla hægri öflin og sporna við auknum áætlunar-
búskap og aukinni þjóðnýtingu. Þess er og að geta,
(48)