Hugur - 01.01.2006, Qupperneq 88

Hugur - 01.01.2006, Qupperneq 88
86 Vigdis Songe-Meller runnið hjá Pandóru, hinni fyrstu konu, en hún var bæði grimm og falleg. Pandóra var refsingin sem lögð var á Prómeþeif fyrir að hafa att mannkyn- inu saman við guðina. Tekið skal fram að Pandóra fæðist ekki, heldur er hún mótuð úr leir eins og hver annar gripur. Handverksmaður guðanna, Hef- æstos, faðir Erikþóníosar, mótar hana. Þannig verður „kynþáttur kvenna“ til án allrar æxlunar, hvort heldur kynæxlunar eða kynlausrar. Aður en Pandóra var sköpuð var mannkynið laust við sorg og sút, það hafði snætt af borði guðanna og lifað í sátt og samlyndi við þá. Eftir að þetta góða samband rofnaði mátti mannkynið sæta því að strita til að tryggja við- gang sinn með þeim afleiðingum að hið nána einingarsamband við náttúr- una fór forgörðum. Ennfremur - og það er lykilatriði í þessu samhengi - fyr- irgerði mannkynið einingunni við sjálft sig. Einstaklingurinn var ekki lengur sjálfum sér nógur heldur þurfti hann á öðrum af ólíku eðli að halda til að fjölga sér. Mannkyninu var nú skipt í tvennt: karla og konur. Þessi skipting var verk Pandóru, og í því felst að miklu leyti skýringin á því að konur töld- ust af hinu illa. Upp frá þessu var mannkynið bundið kynferði. Til að fjölga sér þurftu karlar ekki aðeins að plægja jörðina heldur einnig konur sínar. Þarna er ekki einvörðungu myndlíking á ferðinni því í grísku vísar nafnorð- ið arotos bæði til þess að plægja jörðina og barna konu. Samkvæmt Hesíodosi var sú vinna sem karlinn lagði í jörðina og kynlífið hluti af þeirri áþján sem lífið leggur mönnum á herðar. Kynferði kom í heiminn með konum, og þar með ósamhverfan milli sjálfs- ins og þess sem er annað. Konur báru margbreytileika, andóf og ósamræmi með sér inn í mannlega tilvist. Þannig var konan álitin vera „hið mikla böl“ (Goðakyn, 592) og „ill fyrir mannkynið" (Goðakyn, 570). Hún er uppruni allra mannlegra meinsemda: bölvunar ellinnar, sjúkdóma og dauða. Afleiðingarn- ar af tvískiptingu mannkynsins sem Pandóra bar ábyrgð á — og konur al- mennt — eru því víðtækar og örlagaríkar. Með orðavali sínu leggur Hesíodos áherslu á grundvallarvægi þessarar skiptingar; það er ekki fyrr en nýja teg- undin hefur fengið á sig nafnbótina „kona“ (gyné) sem hann tekur að vísa til upprunalegra mannvera (anþrópoi) sem „rnanna" (andres). „Og það halda þeir áfram að vera“ segir Loraux í skarplegri greiningu sinni á goðsögninni um Pandóru; upp frá þessu eru karlar fulltrúar mannkynsins en konur standa að- eins fyrir þeirra eigið kyn.15 I ljósi frásagnar Hesíodosar af Pandóru er rökrétt að spyija hvað karlar og konur eigi eiginlega sameiginlegt. Svarið sem lesa má úr frásögninni er: ekk- ert. Dregin er upp mynd af körlum og konum sem óh'kum „kynþátturrí1. Engu að síður þurfa karl og kona hvort á öðru að halda til að fjölga sér, en í því felst að þau hljóti þrátt fyrir allt að eiga eitthvað sameiginlegt. Það er grundvallaratriði í ættfræði Goðakyns að einstaklingar sem eiga í kynferðis- legu sambandi eru hluti af sama ættartré og mynda því heild þegar öllu er á botninn hvolft. Þegar Hesíodos gefur kost á því að karlar og konur — sem þó 15 Loraux, The Children ojAthena, s. 77.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203
Qupperneq 204
Qupperneq 205
Qupperneq 206
Qupperneq 207
Qupperneq 208
Qupperneq 209
Qupperneq 210
Qupperneq 211
Qupperneq 212
Qupperneq 213
Qupperneq 214
Qupperneq 215
Qupperneq 216
Qupperneq 217
Qupperneq 218
Qupperneq 219
Qupperneq 220
Qupperneq 221
Qupperneq 222
Qupperneq 223
Qupperneq 224
Qupperneq 225
Qupperneq 226
Qupperneq 227
Qupperneq 228
Qupperneq 229
Qupperneq 230
Qupperneq 231
Qupperneq 232
Qupperneq 233
Qupperneq 234

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.