Hugur - 01.01.2007, Blaðsíða 93

Málsvörn
91
reyndi ég að vekja hugboð og hughrif með herskárri framsetningu. Jón kallar það
„æsiblaðamennsku" (s. 248). Eg veit ekki hvort við leggjum sama skilning í það
orð, en fyrir mér felur æsiblaðamennska í sér vísvitandi skrumskælingar og mis-
hermi, í því skyni að „selja“ blað (eða málstað). Ég tel mig ekki sekan um vísvit-
andi óhlutvendni af því tagi í þessum greinaflokki, en vissulega voru mörg um-
ræðuefnin „æsandi“.
Eins og Jón veit vel mistókst tilraun mín til að hefja örvandi umræðu um kosti
og galla póstmódernismans. Viðtökurnar, hjá íslenskum póstmódernistum, voru
afar fagnaðarlitlar og einkum á þá lund að persónulegum uppruna mínum, búsetu
eða sálrænum komplexum væri um að kenna hvað ég hefði einkennilegar skoð-
anir. Slíku var útilokað að svara. Framhjá Jóni, eins og fleiri gagnrýnendum
greinaflokksins, virðist fara sú staðreynd að höfuðrök mín gegn póstmódernism-
anum voru siðferðileg í bak og fyrir: þau að vopn póstmódernismans snúist gegn
þeim sem upphaflega átti að hlífa, hinum „öðruðu" og „jöðruðu“, sem lokaðir séu
inni í ógagnsæjum framandleik. Ég kallaði þetta „höfúðþverstæðu" póstmódern-
ismans: meintir skjólstæðingar hans yrðu fórnarlömb og hið „útilokandi umburð-
arlyndi" ávísun á missætti og kynþáttahatur.37 Ég kenndi póstmódernismann
einnig við ákveðna ný-íhaldssemi - íhald ríkjandi markalína milli menningar-
kima - og mælti í staðinn með hinni róttæku sameðlis- og framfarakenningu
upplýsingarinnar. Þetta siðferðilega og pólitíska samhengi verður enn betur ljóst
þeim sem skoðar skrif mín á ensku um sama efni.38 Því er hálfgrátbroslegt að lesa
endann á ritgerð Jóns sem kennir afstöðu mína við „afdráttarlausa íhaldssemi“ (s.
255). Það var einmitt sh'k íhaldssemi sem ég reyndi að sýna fram á með rökum að
súrsaði tíðarandann.
3-5
Jón leyfir sér að gera eitraða athugasemd við lof mitt um bók Loga Gunnars-
sonar:39 Að baki lofinu búi annarlegar hvatir og það beri háð í halanum. Eins og
Jón veit fúllvel skipta skírskotanir til sálarlífs höfúnda þó einkar litlu máli í heim-
spekilegri umræðu. Jafnvel þótt hvöt mín til að hæla Loga hefði verið annarleg þá
breytir það engu um hversu góð bók hans kann að vera.
Mér er raunar eiður sær að ég tel bók Loga eina þá bestu, ef ekki þá albestu,
sem íslenskur heimspekingur hefúr sett saman. Þetta segi ég þó að sú siðferðilega
afstaða sem Logi lýsir sem sinni eigin - „siðferðishyggjan“40 er leitar innbyrðis
réttlætingar á siðferðinu í heimi siðferðilegra hugtaka - sé mér óskapfelld. Það er
þannig í heimspekinni eins og annars staðar að frændur eru frændum verstir.
37 Sjá „Tíðaranda í aldarlok", 9. hluta, og þó enn frekar jfréttingar um póstmódernisma“ og „Leiðinlegt er
myrkrið“ í Mannkostum. Eg tók þar með að sumu leyti undir hin hefðbundnu og „róttæku" marxísku andmæli
gegn póstmódernismanum. Um tengsl póstmódernisma og afturhalds- eða íhaldsöfga, sjá t.d. R. Wolin, The
Seduction ofUnreason (Princeton: Princeton University Press, 2004).
38 Justifying Emotions, kafli 2.1.
39 Bók Loga heitir Making Moral Sense: Beyond Habermas and Gauthier (Cambridge: Cambridge University
Press, 2000) og grein mín um hana í Mannkostum „Handan sjálfdæmis og samdæmis".
40 Logi kennir afstöðu sína sjálfiir við „non-foundationalist, particularist substantivism".