Tímarit Máls og menningar - 01.12.1964, Page 11

llm stóriðjumálið
anna þarf. ýmist koma íír dreifhýlinu eða verða tekið frá öðrum atvinnu-
greinum hér suðvestanlands. Með öðrum orðum: Dreifbýlis-vandamálið
myndi stóraukast og hið sama er að segja um vandamál sjávarútvegsins hér
sunnanlands.
í annan stað er rétt að minnast á að við hræðslu á alúmín skapast veruleg
hætta á flúor-eitrun. Steingrímur Hermannsson, verkfræðingur, hefur upp-
lýst í blaðagrein að fullkomnustu hreinsunartæki í hugsanlegri verksmiðju í
Eyjafirði myndu kosta um 100 mili. króna, en slík tæki þyrftu ..síður í hraun-
inu á Suðurnesjum“. En skylt er að hafa hugfast að í þessu hrauni á sér
stað allmikil fiskvinnsla, að ekki sé minnst á Hafnarfjörð og næsta nágrenni.
Hygg ég að mörgum þeim á þessum slóðum, sem fást við fiskvinnslu, muni
þykja þröngt fyrir dyrum ef og þegar eitrað flúor-loft umlykur þeirra fisk.
Eins og áður getur er reiknað með að við fáum erlendis frá mjög miklar
f iárhæðir að láni til byggingar Búrfellsvirkjunarinnar. Þessar lántökur munu
draga mjög úr möguleikum okkar til að fá fjármagn að ráði til annarra fram-
kvæmda. Um þetía atriði segir Jónas Haralz í áðurnefndu erindi: ,,. .. A hinn
bóginn er óhjákvæmilegt, að slík lán íþ. e. til raforkuverksins. HH) takmarki
möguleikana til að afla lána til annarra framkvæmda.“
Að síðustu vil ég nefna þá hliðina, sem er hvað alvarlegust: Með því að
heimila hinum erlendu fjáraflamönnum að byggia, eiga og starfrækja alúmín-
verksmiðju hér á landi erum við að opna gáttir fyrir áframhnldandi innrás
erlends fjármagns. Við skulum ekki ganga þess duldir, íslendingar, að hér
er aðeins um fyrsta skrefið að ræða. Á þessu hefur þegar verið imprað. í
viðtali við Morgunblaðið fyrir skömmu lýsir dr. Jóhannes Nordal því vfir
að hann teldi mikla þörf á að hér yrði hyggt mjög stórt fiskvinnsluver, sem
gæti orðið öðrum fiskvinnslustöðvum til fyrirmyndar. í samhandi við það
fjármagn, sem til þyrfti minntist hann á nokkurskonar systurfyrirtæki Al-
þjóðabankans, sem aðstoðaði margskonar framkvæmdir með því að kaupa
ldutabréf.
VI
Þegar hér var komið skrifi mínu fékk ég fregnir af Framhaldsskýrslu Stór-
iðjunefndar til ríkisstjórnarinnar um alúmínverksmiðju og stórvirkjun. í
skýrslunni segir m. a. að ,,. .. Swiss Aluminium . . . lagði um leið megin-
áherzlu á það, að því yrði gefinn kostur á raforku til þess að stækka alumin-
iumverksmiðjuna upp í 60 þús. tonna ársafköst innan fárra ára. Jafnframt gaf
313