Tímarit Máls og menningar - 01.12.1965, Side 20

Tímarit Máls og menningar
nú ekki eins og húðarklár hverja stund, þarf það ekki að jafngilda því, að
maður sé kominn í hundana. Þú getur verið alveg rólegur. Það er fullt sam-
komulag milli okkar meistarans um það, að ég taki mér frí dag og dag, þegar
það dettur í mig.“ Og aftur kom glampi í augun, þegar hann hélt áfram:
„Hann málaði iíka myndir á yngri árum, svo að hann skilur þessa áráttu.
Hann tók mig meira að segja með sér einu sinni ofan í kjallarakompuna, þar
sem liann geymir myndirnar sínar. Þar eru heljarmikil landslagsskilirí full
af birtu og hlýju. Ég get vel trúað, að karlinn hefði bara getað orðið góður,
ef hann hefði haldið áfram. Brauðstritið fór með hann eins og fleiri.“
„Það væri nú líka sök sér,“ sagði Hreggviður, „ef þú málaðir eitthvað, sem
horfandi væri á. Landslagsmálararnir, þeir beztu, þeir mála af köllun, þeir
mála af því, að þeir hafa boðskap að flytja. Þeir hafa líka átt ríkan þátt í því
að opna augu þjóðarinnar fyrir fegurð landsins og glæða ást hennar á því.“
„Það sér líka á,“ skaut sonurinn inn í glottuleitur.
Hreggviður hélt áfram:
„Ég get ekki að því gert, að ég fæ með engu móti skilið, hvernig fullfrískur
maður á bezta skeiði fer að nenna að bauka við að draga bein strik út og
suður, en klessa síðan mismunandi litum á fletina milli þeirra eða jafnvel
líma á þá alls konar rusl, úrklippur, steina, skeljar og ég veit ekki hvað. Eng-
inn getur haft gaman af að liorfa á þetta, engum opnar það innsýn í nokkurn
skapaðan hlut. Ég get ekki að því gert, að mér finnst svona tilgangslaust,
draumkennt föndur fremur eiginlegt bernsku en fullorðinsárum.“
Ungi maðurinn yppti öxlum og mælti:
„Tilgangslaust er það nú kannski ekki með öllu. En við, sem málum non-
fígúratíft, erum ekki að boða eitt né neitt. Það eru nógir predikarar fyrir því.
Við erum öllu fremur að leita og kanna, reyna að skyggnast undir yfirborð
hlutanna, kannski þó fyrst og fremst að skoða okkar eigin hug.“
„Og hafið þið fundið margt merkilegt í þessari leit?“ spurði Hreggviður.
„Alltént þann sannleika, að við erum einstaklingar, fyrst og fremst ein-
staklingar, og höfum fyllstu ástæðu til að tortryggja allt, sem utan við okkur
er. Hlutirnir eru ekki það, sem yfirborð þeirra segir til um. Aðrir einstak-
lingar eru ekki það, sein þeir þykjast vera. Samfélagið, sem við lifum í, er
ekki það, sem okkur er sagt, að það sé. Við höfum á ekkert að treysta annað
en sjálfa okkur til að afla vitneskju um þann heim, sem við lifum í.“
„Líklega verður það frekar gloppótt heimsmynd, sem út úr því kemur,“
anzaði Hreggviður mæddur, en hélt síðan áfram léttari í máli: „Nei, þú ert
258