Tímarit Máls og menningar - 01.12.1965, Blaðsíða 32

Tímarit Máls og menningar
Hún var rúmgóð vel, allt að því eins stór og dagstofan heima hjá honum.
Teppi var á gólfi, hægindastólar, snoturt borð úr harðviði, málverk á vegg.
Hreggviði fannst hann í rauninni ekki vera kominn í sveit, ekki sína sveit.
Innan stundar kom húsfreyja með kaffi á bakka og brauð úr brauðgerðar-
húsi í kaupstaðnum, óefað bakað sama morguninn. Hún settist til að skrafa
við gestinn og fékk sér sopa honum til samlætis.
Hreggviði var efst í huga breytingin, sem orðin var á þessum bæ. Hann fór
að rifja upp fyrir sér minningarnar um gamla bæinn í Bugkoti og lýsa honum
fyrir konunni: bæjardyr gluggalausar með steinhellum í gólfi og moldar-
veggjum, koldimm, saggasöm göng, baðstofa í tveim hólfum með einum litl-
um stafnglugga niður við jörð, lítil eldavél í fremra hólfinu.
„Og að bera það saman við þetta nýtízkuhús,“ sagði hann. „Maður trúir
varla sínum eigin augum. Eg var að hugsa um það áðan, hvort ég væri
kannski orðinn svo elliær, að ég væri hættur að greina á milli draumóra úr
æsku og veruleikans. Því að eitthvað í þessa átt hnigu dagdraumar okkar
ungu mannanna í sveitinni: reisuleg hús, rúmgóð og björt. Endalaus renn-
slétt tún, jafnvel akrar eins og á söguöld, vinnuvélar og auðvitað stórar og
fallegar hjarðir. Að suinu leyti fer veruleikinn fram úr því, sem við gátum
gert okkur í hugarlund.“
„Já, að sumu leyti kannski,“ anzaði konan með nokkurri þreytu í röddinni.
„Auðvitað er breytingin mikil og góð, og það er kannski vanþakklæti að vera
ekki harðánægður. Það er víst alls staðar eitthvað að. Okkur finnst til dæmis
stundum nóg um fásinnið. Við erum hér bara hjónin með þrjá krakka, og
það elzta meira að segja orðið laust við heima. Ég snýst hér ein allan daginn
milli búrs og eldhúss, nema þegar ég skrepp út stund og stund um sláttinn í
heyvinnu. Og maðurinn minn lengst af einn við útiverkin. Og megum varla
víkja okkur að heiman og auðvitað aldrei nema annað í einu. Maður er
stundum þreyttur á þessari endalausu einveru. Auðvitað var ekki alls staðar
margt í heimili áður fyrr, en það er eins og fólk hafi þolað það betur. Það
þekkti ekki annað. Nútímafólk lifir allt lengri eða skemmri tíma í fjölmenni.
I skólunum allténd.“
Hreggviður samsinnti því, að einmanalegt væri til lengdar í slíku fámenni.
„En það er líka til einmanaleiki í margmenninu, engu síður þungbær,11
sagði hann. „í sveitinni er það þó til fróunar að hafa náttúruna sífellt fyrir
augunum með breytileik sínum og lífi.“
Konan brosti í vorkunnsemi. „Maður hefur nú öðrum hnöppum að lineppa
en að dást að fegurð náttúrunnar. Þessar framkvæmdir kosta mikið fé, og
270