Tímarit Máls og menningar - 01.12.1965, Side 59

Kalt strí'ð
eigið glas hellti hann þó pilsner í stað viskís. Að því búnu bauð hann gesti
sína velkomna. Hann sagði, að eins og þau vissu, hefði hann ekki gert mikið
að því að halda veizlur um dagana, en sig hefði nú samt langað til að bregða
venju í þetta sinn og hafa þau öll hjá sér eina kvöldstund. Nú væri merkum
áfanga náð, því að lokið væri smíði hinnar nýju hæðar í húsinu, enda tími
til kominn, að þessari hússmíð lyki, því að ef sig minnti rétt, væri nú nær
tuttugu ár síðan hún hófst. Hann mundi ekki reisa fleiri hús. Hann kvaðst
óska, að gestirnir mættu una sér vel þessa kvöldstund, og þeirri ósk til áherzlu
vildi hann mega lyfta glasinu, bað jafnframt afsökunar á, hve daufur drykk-
urinn væri í sínu glasi, hann hefði aldrei lærl að meta hinar sterku veigar.
„Þar hefur þú farið mikils á mis, vinur,“ gall mágurinn við og drakk væn-
an teyg úr glasi sínu sæll á svipinn.
Tengdasonurinn skálaði við Hreggvið og sagði um leið og hann setti frá
sér glasið:
„Ég óska þér til hamingju, Hreggviður. Þú ert búinn að skila góðu dags-
verki, koma upp mannvænlegum börnum og byggja myndarlegt hús, sem þú
átt nú skuldlaust að kalla. Nú getur þú farið að slaka á og eiga áhyggjulausa
daga.“
„Sá sem hefur reist sitt hús,“ sagði Jarl glottuleitur, „hefur lokið ætlunar-
verki sínu í þessu lífi.“
Valur þóttist finna hrodd í þessari athugasemd og var skjótur til svars:
,.Ætli það sé fjarri sanni. í köldu landi er fátt mikilvægara en að eiga
jjak yfir höfuðið. Og mundu menn verja lífinu skynsamlegar á annan hátt en
þann að reyna að skapa einhver verðmæti? Fyrir atorku manna eins og
Hreggviðs eru íslendingar nú líklega búnir að liýsa land sitt betur en nokkur
önnur þjóð, allt á einum mannsaldri.“
Jarl: „Og hvað margir þessara ágætu manna liggja dauðir undir veggjum
þeirra húsa, sem þeir voru að stritast við að koma upp af engum efnum,
píndir af okrurum á alla vegu! Ég segi það rétt eins og ég meina: mér finnsl
vinur minn Hreggviður hefði getað varið kröftum sínum á einhvern ánægju-
legri hátt en þennan. Ég þekki vel, hvað hann hefur oft orðið að ganga nærri
sér, fara á eyrina, þegar hann var búinn með skyldustörfin, vinna eftirvinnu,
næturvinnu, helgidagavinnu. Ég dáist mest að þvi, að hann skuli standa enn
uppi. En billegir gullhamrar finnst mér ekki eiga við.“
Jarl fékk sér vænan sopa úr glasinu og bætti síðan við:
„Og hver verður svo útkoman, þegar maður ber ykkur tvo saman? A ör-
skömmum tíma ert þú búinn að reisa helmingi stærra hús en Hreggviður. Og
297