Tímarit Máls og menningar - 01.12.1965, Page 131

íyrir skoðunum hans. En þar er óhægt um
vik fyrir aðra en Islendinga og þá örfáu
útlendinga, er kunna íslenzka tungu því að
rit Barða hefur enn ekki verið þýtt á neitt
annað Norðurlandamál, þótt nokkur furða
megi teljast.
Höfundur getur þess t. d. (bls. 55) að
Barði telji forfeður íslendinga hafa komið
austan frá Danmörku, Svíþjóð og megin-
landinu, en hann getur ekki um þá kenn-
ingu hans að þeir séu komnir af Herúlum.
Barði leggur þó mikla áhezrlu á það og
álítur að arfsögnin um Húna og Gota hafi
borizt til íslands með afkomendum Herúla,
en sem kunnugt er áttu Herúlar mikið sam-
an að sælda við þær þjóðir á þjóðflutninga-
tímunum. Iiann leggur og mikla áherzlu á
frásögn Snorra Sturlusonar uin Æsi og
Vani, er áttu að hafa búið austur við
Svartahaf áður en þeir fluttu skáld-
menntina til Norðurlanda, en þar eystra
áltu Herúlar heima í nágrenni við Gota
um nokkurt skeið. I riti Mageröys eru Her-
úlar ekki nefndir á nafn. A margar aðrar
mikilvægustu rannsóknir Barða er aðeins
drepið, t. d. um manna- og staðanöfn og
svínadýrkun.
I riti sínu stefnir Mageröy í öllum aðal-
atriðum að því að rökstyðja þá skoðun, að
landnámsmennirnir hafi verið Norðmenn
og bókmenntir þeirra af norskum uppruna,
enda þótt hann gefi enga viðhlítandi skýr-
ingu á því, hversvegna svo að segja öll
hirðskáld norskra konunga, sem um er get-
ið eftir að ísland byggðist, voru íslending-
ar, og hversvegna arfsögnin geymdist á Is-
landi en ekki í Noregi, ef um norskan
menningararf var að ræða. Hvað ágrein-
inginn um grafsiðina snertir hallast hann
að skoðun Kristjáns Eldjárns þjóðminja-
varðar, er telur að grafsiðir í Noregi hafi
verið komnir úr öllu sambandi við trúar-
brögðin áður en landnám hófst á íslandi;
menn hafi valið mjög frjálslega án tillits
Umsagnir um bœkur
til trúarbragða um það, hvort lík skyldu
brennd eða grafin. Þessi skoðun Kristjáns
Eldjárns virðist vera mjög hæpin. Á síðari
hluta 9. aldar voru Norðmenn rammheiðn-
ir, héldu fast við fornan átrúnað og veittu
harða mótspyrnu gegn kristninni í lok 10.
og á fyrri hluta 11. aldar. Grafsiðir eru
jafnan nátengdir trúarbrögðunum, ekki sízt
hjá frumstæðum þjóðum. ísland var og al-
heiðið þegar alþingi var stofnað, og fram
til loka 10. aldar. Höfðingjar landsins voru
forstöðumenn heiðinnar guðsþjónustu.
llafi íslendingar í heiðni getað valið frjáls-
lega milli tveggja grafsiða, má það furðu-
legt teljast að engin brunagröf skuli hafa
fundizt hér frá heiðinni tíð. Svo margar
grafir hafa fundizt, að liér getur varla verið
um tilviljun að ræða.
Mageröy gerir grein fyrir rannsóknum
prófessors Jóns Steffensens á höfuðkúpum
úr miðaldagröfum á íslandi og samanburði
á þeim við höfuðkúpur úr norskum gröfum
frá sania tíma. Hann kemst að þeirri nið-
urstöðu, að verulegur munur hafi verið á
höfuðleðri íslendinga og Norðmanna á því
tímabili en að á víkingaöld hafi fólkið í
Vestur-Noregi verið af sömu tegund og ís-
lendingar. Höfuðkúpur úr norrænum vík-
ingagröfum á Bretlandseyjum benda til
þess að þeir víkingar hafi verið af sömu
tegund og íslendinagr. Rannsóknir prófess-
ors Jóns og prófessors Níelsar P. Dungals
á blóðflokkum íslendinga sýna, að veruleg-
ur munur er á þeim og blóðflokkum Norð-
manna. O-blóðflokkurinn er algengur með-
al íslendinga, íra og Skota, en fágætur
meðal Norðmanna. Rannsóknir Guðmund-
ar Hannessonar prófessors og Halvdans
Bryns herlæknis sýna og nokkurn mun á
líkamsstærð, lengd og breidd höfuðkúpu
og þó sérstaklega á háralit íslendinga og
Norðmanna. Höfundur telur að vísu að hér
sé um merkar rannsóknir að ræða en álítur
að ekki sé hægt að álykta af þeim, að ís-
24 TM M
369