Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 28

Einar Sigurbjörnsson
Eldklerkurinn síra Jón Steingrímsson
Inngangur
Síra Jón Steingrímsson sem hlotið hefur viðurnefnið eldklerkur var merkur
maður. Hann lét eftir sig merkilega heimild um líf sitt og starf í sjálfsævi-
sögu sinni sem hann hóf að rita eftir hremmingar Skaftáreldanna.' í henni
gerir hann góða grein fyrir sjálfum sér og lífsviðhorfum sínum, ekki síst trú-
arviðhorfum. Um leið er ævisagan mikilsverð heimild um trúarlíf og trúar-
skoðanir alþýðu manna á íslandi á 18. öld. Séra Jón ritaði ævisögu sína að
vissu leyti í vamarskyni en hann hafði orðið fyrir ámæli vegna meðferðar á
styrktarfé til fátækra í prófastdæmi sínu. Féð átti hann að flytja í innsigluð-
um böggli frá stiftamtmanni og koma því í hendur sýslumanns sem átti að
sjá um úthlutun þess. Á leiðinni austur mætti hann fjölda fólks úr héruðum
eystra og rann honum svo til rifja ástand þess að hann rauf innsiglið og hóf
úthlutun styrktarfjár. Þetta var náttúrlega brot á trúnaði þó að hann hafi haft
ákveðna hreppstjóra í vitorði með sér og haft sér til málsbóta að nauðstadd-
ir hefðu ella orðið af þeim styrk sem hefði verið ætlaður þeim. Allt um það
var hann kærður og þurfti að sæta sektum.1 2 Sjálfur segir hann í formála að
ævisögunni að tilgangur sinn með ritun hennar sé að eftirláta afkomendum
sínum vitnisburð um Guðs vernd og forsjón, hversu líf í trú og dygð eða
Guðs ótta og góðum siðum leiði til farsældar um tíma og eilífð.3
Helstu æviatriði Jóns Steingrímssonar
Séra Jón Steingrímsson var Skagfirðingur og fæddist að Þverá í Út-Blöndu-
hlíð 10. september 1728. Foreldrar hans hétu Steingrímur Jónsson og Sig-
1 Jón Steingrímsson 1973.
2 Jón Steingrímsson 1973, s. 198-205.
3 Jón Steingrímsson 1973, s. 25-27.
26