Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 118

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 118
vitnar hann til bls. 171 í verki mínu. Ég minnist þess ekki að ég nefni tvö- falda útvalningu eða fyrirhugun neins staðar í verkinu. Það sem Hjalti mun eiga við eru eftirfarandi orð mín, ‘Menn gátu efast um sáluhjálp sína, óttast útskúfun en settu þeir allt traust á Krist og lifðu sig inn í líf hans og dauða, gátu þeir frelsast, leitt í ljós hvort þeir væru útvaldir’. Lúther kenndi að hin- ir sanntrúuðu ættu að geta verið vissir um hjálpræði sitt ef þeir treystu fyr- irheitum Guðs og settu traust sitt á Krist. Slíkir sanntrúaðir menn töldust eiga vísa von um himnaríkisvist. Sáluhjálp snýst þannig um náð Guðs og vissu um að verða hólpinn. I sálmi sem eignaður er séra Hallgrími Péturs- syni segir ma., ‘allri Drottins með englahirð/útvaldir búa í þeirri dýrð’ og síðan, ‘O, hve farsæl að er sú tíð/þá erum komnir þar/og eftir liðna heims- ins hríð/heitum Guðs borgarar/frá allri mæðu, eymd og þrá/erum vér loks- ins frí’.9 Ég skil 27. Passíusálm líka þannig að Hallgrímur sé viss um útvaln- ingu sína þegar hann segir, ‘í þínu nafni útvaldir/útvalinn kalla mig hjá sér’. Sannfæring um hjálpræði var jafnframt sannfæring um útvalningu. En trú- arstyrkur manna gat dvínað, þeir gátu orðið veikir í trú sinni og efast um sáluhjálp sína og útvalningu. Ráðið gegn þessu var að setja traust sitt á Krist og trúa. I texta mínum sem ég tek upp hér að ofan lýsi ég sannfæringu sann- trúaðra eins og hún kemur fram í tilvitnuðum kveðskap. Það var eðlilegt að menn legðu að jöfnu sannfæringu uin sáluhjálp sína og útvalningu en það jafngildir ekki því að allt hafi verið ákveðið fyrirfram. Hinir sanntrúuðu treystu á sáluhjálp sína og í þeirra huga jafngilti það því að þeir væru út- valdir En það jafngilti ekki fyrirhugun enda gátu hinir sömu átt stundir efa og örvæntingar. Það kemur skýrt fram í texta mínum. Um þetta efni er fjall- að í Vídalínspostillu og get ég ekki séð betur en það sé gert á líkan hátt og hér er gert en læt guðfræðingum eftir að fjalla nánar um það.10 Hjalti segir að ég virðist telja að iðrun, játning synda og neysla altar- issakramentis meðal lútherskra hafi eitt getað blíðkað Guð og þannig jafn- gilt góðverkum miðalda (bls. 128). Ekki veit ég hvernig honum dettur þetta í hug, ég segi skýrt á umræddum stað (bls. 171) að Lúther hafi kennt að menn gætu orðið hólpnir fyrir trúna eina. 9 Sálmurinn nefnist ‘Upp, upp mín sál og ferðumst fús’ og er að finna meðal annarra sálma Hallgríms í handritinu JS 208 8vo frá árinu 1730 (upplýsingar Margrétar Eggertsdóttur). Hallgrímur miðaði við að fara til himnaranns og bíða dómsdags í góðri vist og að þurfa ekki að óttast neitt, sbr. Ljóðmœli 1. útg. Margrét Eggertsdóttir (2000), 79, 83. 10 ‘Útvalningin er að sönnu altíð viss hjá Guði’. Menn gátu gert útvalninguna vissa, ‘Með soddan móti en engu öðru verðum vér vissir um útvalningu vora’. Jón Þorkelsson Vídalín: Vídalínspostilla. Útg. Gunn- ar Kristjánsson og Mörður Ámason (1995), 228, sbr. 229. 116
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.