Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 118

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 118
vitnar hann til bls. 171 í verki mínu. Ég minnist þess ekki að ég nefni tvö- falda útvalningu eða fyrirhugun neins staðar í verkinu. Það sem Hjalti mun eiga við eru eftirfarandi orð mín, ‘Menn gátu efast um sáluhjálp sína, óttast útskúfun en settu þeir allt traust á Krist og lifðu sig inn í líf hans og dauða, gátu þeir frelsast, leitt í ljós hvort þeir væru útvaldir’. Lúther kenndi að hin- ir sanntrúuðu ættu að geta verið vissir um hjálpræði sitt ef þeir treystu fyr- irheitum Guðs og settu traust sitt á Krist. Slíkir sanntrúaðir menn töldust eiga vísa von um himnaríkisvist. Sáluhjálp snýst þannig um náð Guðs og vissu um að verða hólpinn. I sálmi sem eignaður er séra Hallgrími Péturs- syni segir ma., ‘allri Drottins með englahirð/útvaldir búa í þeirri dýrð’ og síðan, ‘O, hve farsæl að er sú tíð/þá erum komnir þar/og eftir liðna heims- ins hríð/heitum Guðs borgarar/frá allri mæðu, eymd og þrá/erum vér loks- ins frí’.9 Ég skil 27. Passíusálm líka þannig að Hallgrímur sé viss um útvaln- ingu sína þegar hann segir, ‘í þínu nafni útvaldir/útvalinn kalla mig hjá sér’. Sannfæring um hjálpræði var jafnframt sannfæring um útvalningu. En trú- arstyrkur manna gat dvínað, þeir gátu orðið veikir í trú sinni og efast um sáluhjálp sína og útvalningu. Ráðið gegn þessu var að setja traust sitt á Krist og trúa. I texta mínum sem ég tek upp hér að ofan lýsi ég sannfæringu sann- trúaðra eins og hún kemur fram í tilvitnuðum kveðskap. Það var eðlilegt að menn legðu að jöfnu sannfæringu uin sáluhjálp sína og útvalningu en það jafngildir ekki því að allt hafi verið ákveðið fyrirfram. Hinir sanntrúuðu treystu á sáluhjálp sína og í þeirra huga jafngilti það því að þeir væru út- valdir En það jafngilti ekki fyrirhugun enda gátu hinir sömu átt stundir efa og örvæntingar. Það kemur skýrt fram í texta mínum. Um þetta efni er fjall- að í Vídalínspostillu og get ég ekki séð betur en það sé gert á líkan hátt og hér er gert en læt guðfræðingum eftir að fjalla nánar um það.10 Hjalti segir að ég virðist telja að iðrun, játning synda og neysla altar- issakramentis meðal lútherskra hafi eitt getað blíðkað Guð og þannig jafn- gilt góðverkum miðalda (bls. 128). Ekki veit ég hvernig honum dettur þetta í hug, ég segi skýrt á umræddum stað (bls. 171) að Lúther hafi kennt að menn gætu orðið hólpnir fyrir trúna eina. 9 Sálmurinn nefnist ‘Upp, upp mín sál og ferðumst fús’ og er að finna meðal annarra sálma Hallgríms í handritinu JS 208 8vo frá árinu 1730 (upplýsingar Margrétar Eggertsdóttur). Hallgrímur miðaði við að fara til himnaranns og bíða dómsdags í góðri vist og að þurfa ekki að óttast neitt, sbr. Ljóðmœli 1. útg. Margrét Eggertsdóttir (2000), 79, 83. 10 ‘Útvalningin er að sönnu altíð viss hjá Guði’. Menn gátu gert útvalninguna vissa, ‘Með soddan móti en engu öðru verðum vér vissir um útvalningu vora’. Jón Þorkelsson Vídalín: Vídalínspostilla. Útg. Gunn- ar Kristjánsson og Mörður Ámason (1995), 228, sbr. 229. 116
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.