Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 13

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 13
úti í Hamborg. Upphaflega var stóllinn málaður í mörgum litum sem hafa nú verið hreinsaðir af og stóllinn brúnlakkaður að utan. Predikunarstóllinn virðist upphaflega hafa verið í eigu Guðbrands og erfingja hans og ekki komist í eigu dómkirkjunnar fyrr en við dauða Þorláks Skúlasonar (1656) eða jafnvel sr. Skúla sonar hans (1704). Stóllinn var síðan kominn í Fagra- neskirkju á Reykjaströnd fyrir 1764.3 Ekki var óalgengt að sá sem pantaði verk á borð við þetta og ætlaði jafnvel að gefa kirkju léti það jafnframt halda eigin minningu á lofti. Kirkjugripir gátu því þjónað sama hlutverki og þær fjölmörgu minningartöflur sem til eru úr kirkjum bæði hérlendis og erlend- is og gerðu hvort tveggja í senn, prýddu kirkjumar og gerðu gefandann ódauðlegan. Þannig kann að standa á svipmótinu með guðspjallamanninum og Guðbrandi. Allar eru hinar varðveittu myndir frá efri árum biskups. Af einum þrem- ur máluðu myndanna má jafnvel lesa hækkandi aldur út úr andlitsdráttunum. Sú síðasta gæti verið gerð skömmu áður en hann lagðist í körina löngu sem hlífði honum m.a. við að sjá dómkirkju sína verða hrörnun og óveðri að bráð. Tengsl eru milli nokkurra myndanna þannig að sumar eru fyrirmyndir ann- arra þótt ekki verði þær allar raktar til sömu frummyndar.4 Þess vegna er at- hyglisvert að þeim ber býsna vel saman um andlitsdrættina í meginatriðum. Varðandi heimildargildi myndanna er rétt að hafa í huga að enn í dag rík- ir ákveðin táknmálshefð við gerð „portrett“-mynda jafnvel þótt um ljós- myndir sé að ræða. Biskup er sýndur í skrúða eða með önnur biskupstákn, læknir í hvítum sloppi, menntamenn almennt með bækur í bakgrunni, sjó- menn löngum með sjóhatt á höfði eða í það minnsta niður við höfn ef ekki um borð. A 16. og 17. öld var þetta táknmál enn bundnara og sú stöðlun sem það kom til leiðar enn meiri en gerist nú á dögum eftir að einstaklingsvit- und bæði í sálfræði og tilfinningalífi, sem og raunsæi í myndlist hefur kom- ið til sögunnar. Þetta listræna táknmál staðlar myndirnar af Guðbrandi að einhverju leyti. Hann er alls staðar búinn svartri hempu embættis- og menntamannsins, stundum ber hann hettu á höfði eins höfð var í saggasöm- um húsum, bækur og skjöl eru jafnan innan seilingar og er það að líkindum ekki hvað síst myndræn (íkónógrafísk) vísun. Eitt af olíumálverkunum af Guðbrandi er úr Þingeyrarkirkju frá um 1620 er líklega gert af erlendum listamannni og talið frummynd Um málverkið segir í skrám Þjóðminjasafns: 3 Þjóðminjasafn Islands - Munaskrá. Sérskrá - Vídalínsskrá, A: 1. http://www. sarpur.is. 4 Þjóðminjasafn Islands - Munaskrá. Alm. munaskrá. A: 1823. http://www. sarpur.is. 11
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.