Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Síða 13

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Síða 13
úti í Hamborg. Upphaflega var stóllinn málaður í mörgum litum sem hafa nú verið hreinsaðir af og stóllinn brúnlakkaður að utan. Predikunarstóllinn virðist upphaflega hafa verið í eigu Guðbrands og erfingja hans og ekki komist í eigu dómkirkjunnar fyrr en við dauða Þorláks Skúlasonar (1656) eða jafnvel sr. Skúla sonar hans (1704). Stóllinn var síðan kominn í Fagra- neskirkju á Reykjaströnd fyrir 1764.3 Ekki var óalgengt að sá sem pantaði verk á borð við þetta og ætlaði jafnvel að gefa kirkju léti það jafnframt halda eigin minningu á lofti. Kirkjugripir gátu því þjónað sama hlutverki og þær fjölmörgu minningartöflur sem til eru úr kirkjum bæði hérlendis og erlend- is og gerðu hvort tveggja í senn, prýddu kirkjumar og gerðu gefandann ódauðlegan. Þannig kann að standa á svipmótinu með guðspjallamanninum og Guðbrandi. Allar eru hinar varðveittu myndir frá efri árum biskups. Af einum þrem- ur máluðu myndanna má jafnvel lesa hækkandi aldur út úr andlitsdráttunum. Sú síðasta gæti verið gerð skömmu áður en hann lagðist í körina löngu sem hlífði honum m.a. við að sjá dómkirkju sína verða hrörnun og óveðri að bráð. Tengsl eru milli nokkurra myndanna þannig að sumar eru fyrirmyndir ann- arra þótt ekki verði þær allar raktar til sömu frummyndar.4 Þess vegna er at- hyglisvert að þeim ber býsna vel saman um andlitsdrættina í meginatriðum. Varðandi heimildargildi myndanna er rétt að hafa í huga að enn í dag rík- ir ákveðin táknmálshefð við gerð „portrett“-mynda jafnvel þótt um ljós- myndir sé að ræða. Biskup er sýndur í skrúða eða með önnur biskupstákn, læknir í hvítum sloppi, menntamenn almennt með bækur í bakgrunni, sjó- menn löngum með sjóhatt á höfði eða í það minnsta niður við höfn ef ekki um borð. A 16. og 17. öld var þetta táknmál enn bundnara og sú stöðlun sem það kom til leiðar enn meiri en gerist nú á dögum eftir að einstaklingsvit- und bæði í sálfræði og tilfinningalífi, sem og raunsæi í myndlist hefur kom- ið til sögunnar. Þetta listræna táknmál staðlar myndirnar af Guðbrandi að einhverju leyti. Hann er alls staðar búinn svartri hempu embættis- og menntamannsins, stundum ber hann hettu á höfði eins höfð var í saggasöm- um húsum, bækur og skjöl eru jafnan innan seilingar og er það að líkindum ekki hvað síst myndræn (íkónógrafísk) vísun. Eitt af olíumálverkunum af Guðbrandi er úr Þingeyrarkirkju frá um 1620 er líklega gert af erlendum listamannni og talið frummynd Um málverkið segir í skrám Þjóðminjasafns: 3 Þjóðminjasafn Islands - Munaskrá. Sérskrá - Vídalínsskrá, A: 1. http://www. sarpur.is. 4 Þjóðminjasafn Islands - Munaskrá. Alm. munaskrá. A: 1823. http://www. sarpur.is. 11
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.