Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 13

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Side 13
úti í Hamborg. Upphaflega var stóllinn málaður í mörgum litum sem hafa nú verið hreinsaðir af og stóllinn brúnlakkaður að utan. Predikunarstóllinn virðist upphaflega hafa verið í eigu Guðbrands og erfingja hans og ekki komist í eigu dómkirkjunnar fyrr en við dauða Þorláks Skúlasonar (1656) eða jafnvel sr. Skúla sonar hans (1704). Stóllinn var síðan kominn í Fagra- neskirkju á Reykjaströnd fyrir 1764.3 Ekki var óalgengt að sá sem pantaði verk á borð við þetta og ætlaði jafnvel að gefa kirkju léti það jafnframt halda eigin minningu á lofti. Kirkjugripir gátu því þjónað sama hlutverki og þær fjölmörgu minningartöflur sem til eru úr kirkjum bæði hérlendis og erlend- is og gerðu hvort tveggja í senn, prýddu kirkjumar og gerðu gefandann ódauðlegan. Þannig kann að standa á svipmótinu með guðspjallamanninum og Guðbrandi. Allar eru hinar varðveittu myndir frá efri árum biskups. Af einum þrem- ur máluðu myndanna má jafnvel lesa hækkandi aldur út úr andlitsdráttunum. Sú síðasta gæti verið gerð skömmu áður en hann lagðist í körina löngu sem hlífði honum m.a. við að sjá dómkirkju sína verða hrörnun og óveðri að bráð. Tengsl eru milli nokkurra myndanna þannig að sumar eru fyrirmyndir ann- arra þótt ekki verði þær allar raktar til sömu frummyndar.4 Þess vegna er at- hyglisvert að þeim ber býsna vel saman um andlitsdrættina í meginatriðum. Varðandi heimildargildi myndanna er rétt að hafa í huga að enn í dag rík- ir ákveðin táknmálshefð við gerð „portrett“-mynda jafnvel þótt um ljós- myndir sé að ræða. Biskup er sýndur í skrúða eða með önnur biskupstákn, læknir í hvítum sloppi, menntamenn almennt með bækur í bakgrunni, sjó- menn löngum með sjóhatt á höfði eða í það minnsta niður við höfn ef ekki um borð. A 16. og 17. öld var þetta táknmál enn bundnara og sú stöðlun sem það kom til leiðar enn meiri en gerist nú á dögum eftir að einstaklingsvit- und bæði í sálfræði og tilfinningalífi, sem og raunsæi í myndlist hefur kom- ið til sögunnar. Þetta listræna táknmál staðlar myndirnar af Guðbrandi að einhverju leyti. Hann er alls staðar búinn svartri hempu embættis- og menntamannsins, stundum ber hann hettu á höfði eins höfð var í saggasöm- um húsum, bækur og skjöl eru jafnan innan seilingar og er það að líkindum ekki hvað síst myndræn (íkónógrafísk) vísun. Eitt af olíumálverkunum af Guðbrandi er úr Þingeyrarkirkju frá um 1620 er líklega gert af erlendum listamannni og talið frummynd Um málverkið segir í skrám Þjóðminjasafns: 3 Þjóðminjasafn Islands - Munaskrá. Sérskrá - Vídalínsskrá, A: 1. http://www. sarpur.is. 4 Þjóðminjasafn Islands - Munaskrá. Alm. munaskrá. A: 1823. http://www. sarpur.is. 11
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.