Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 89

„sálm tveggja borga"16 Sálmurinn fjallar um borgimar Síon (Jerúsalem) og
Babýlon.
Það er ekki bara venjuleg heimþrá sem plagar útlagana. Fjarlægðin frá
ættjörð þeirra felur jafnframt í sér aðskilnað frá Guði. Útlagamir eru eins og
sálmaskáldið í S1 42-43 fjarri guðsþjónustu musterisins, sem nú var ekki
lengur til, og þar með fjarri þeim Guði sem var álitinn nálægur með sérstök-
um hætti í musterinu. Það sem dómsspámennimir höfðu boðað hafði ræst
með herleiðingunni.17
Það er sláandi í v. 1-3 hve 1. persónuendingin -nu kemur oft fyrir, alls
níu sinnum. Með þessu stílbragði er lögð áhersla á sársaukann sem minn-
ingin um útlegðina í Babýlon veldur með því að undirstrika með þessum
hætti að það vorum „við“ en ekki einhverjir aðrir sem þjáðumst þar.
Því hefur verið haldið fram að hér sé átt sé við samkomur útlaganna þar
sem þeir hafi komið saman til bænahalds og harmasöngs. Kraus telur að
fleirtalan „vér“ eigi við harmandi söfnuð sem biður. Réttilega hefur verið
bent á að það þýði þó ekki að samkunduhús hafi þegar verið til staðar. Yf-
irleitt er þessari kenningu Kraus þó hafnað, þ.e. kenningunni um að verið sé
að tala um trúarlega samkomu hinna herleiddu þar sem að „gráta“ og að
„minnast Síonar“ hafi falið í sér iðkun helgisiða. Sjálfur telur ég hins vegar
að Kraus hafi hér á réttu að standa og sé svo þá höfum við hér dýrmæta
heimild um guðsþjónustuhald meðal útlaganna í Babýlon.
Hebreska sögnin baka að „gráta“ hefur í ýmsum tilfellum þá merkingu
að gráta harmagráti í helgihaldi.18 í sumum þeirra tilfella er sögnin tengd
föstu, sbr. t.d. Dóm 20:26 og Sak 7:3.
Margendurtekin notkun fleirtölunnar ‘vér’ (hebr. -nu) virðist mér undir-
strika að hér sé söfnuður á ferð. Þessi áhersla skilar sér ekki nægilega í þýð-
ingum en birtist nánast eins og klifun í hinni hebresku gerð sálmsins. Notk-
un sagnarinnar zakar, að minnast, styður og þá túlkun sem hér er sett fram,
eins og rakið verður hér að aftan.19
fljót. Hér er fleirtala í hebreskunni. Þýðingin fljót á hebreska orðinu na-
harot er því ónákvæm. Trúlega er hér átt við smærri ár eða jafnvel áveitu-
skurði. Esekíel (1:1 og 3:15) nefnir byggð gyðinga í Tel-abib við „Kebar-
fljótið“. Fljótið Kebar sem svo er nefnt í íslensku þýðingunni 1912/81 hef-
ur e.t.v. aðeins verið áveituskurður.
16 J.L.Mays 1994, s. 422.
17 Sbr. A. Weiser 1971, s. 795.
18 Hamp 1975, s. 116-120.
19 Sbr. einnig W. Schottroff 1964, s. 144n.
87