Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 104

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 104
Áma og Finns biskups í Skálholti. En Finnur var þá enn skráður fyrir bisk- upsembættinu þótt Hannes sonur hans væri reyndar tekinn við. í bréfi Kollegísins er íslensku biskupunum falið að vinna að útgáfu nýrrar íslenskr- ar sálmabókar sem sé aldeilis samhljóða Kirkjuritualinu 1685. Bréfið er svohljóðandi: „P.M. Det kgl. General-Kirke-Inspections-Collegium har hertil andraget, at Messen i Island, formedelst adskillige Feil og Mangler ved den gamle Kirke- Psalme- og Alterbog, afviger i visse Maader fra vor danske Kirkes nu brugelige Indretning og Orden. Da nu en saadan Afvigelse strldeer aldeles imod den Overeenstemmelse i den offentlige Gudstjæneste, som saavidt muligt bör finde Stæd overalt i H.Majts.Riger og Lande, saa skulde man tj- enestlig anmode Dennem at træde sammen, for med forenet Indsigt og Over- læg at indrætte en ny forbedret Kirke-Psalm- og Alterbog, efter den Orden, Indhold og Format, som bruges i de danske Kirker, og maatte de Forbedrin- ger, som saaledes gjöres, især med Alterbogen, skee aldeles i Overeen- stemmelse med den danske Kirkes Ritual. Naar Udkastet er færdigt, ville De behage at indsende det til Cancelliet, til Hans Majts forventende allem.App- robation, og derhos melde, hvad Prisen, som i sin Tid paa den saaledes for- fattede nye Kirke-Psalme- og Alterbog skal sættes, kunde blive, da den maatte være saa let og taalelig, som mueligt. Cancelliet den 24.April 1784.“16 Báðir biskuparnir Ámi og Hannes, unnu að málinu um hríð, eða þar til Árni biskup lést árið 1787. Skoðanir þeirra voru ólíkar eins og sést af tillögum þeirra sem varðveittar eru. Hannes var hallur undir hinn eldri sið og vildi litlu breyta, en Ámi fleiru. Tillaga Árna er varðveitt í handriti á Landsbóka- safninu.17 Hún byggir á Kirkjuritualinu frá 1685 og þróuninni í Danmörku á 18.öld og helst í hendur við útgáfu sálmabóka þar í landi.18 Einkenni hinnar þróunarinnar í Danmörku er áherslan á svokallaða de tempore sálma, eða sálma fyrir ákveðna tíma og tíðir. Með sálmabók Guldbergsl778 hurfu all- ir Kyrie-sálmar. Næsta skref í þróuninni var að sálma skyldi velja fyrst og fremst eftir innihaldi predikunarinnar. Þar með hvarf einnig de tempore ein- kennið. Eftir það var val á sálmum algjörlega bundið þekkingu, sönghæfni eða duttlungum einstakra presta. 16 Lovs.f.Isl. V, 56-57 . 17 Collectanea af Sálm. u/e. Frumvarp til Messusaungs Áma bps. Þórarinssonar, -autogr. med registri". Handritasafn St. Bps. Jónssonar, N-18. Lbs. 36, 8vo 18 Hér er einkum um að ræða eftirtaldar sálmabækur: Th. Kingo: Den forordnete Nye Kirke Psalme-Bog von 1699, E. Pontoppidan: Den Nye Psalme-Bog von 1740, og O. H. Guldberg: Psalme-bog eller en Sammling af gamle og nye Psalmer 1778. 102
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.