Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 104

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 104
Áma og Finns biskups í Skálholti. En Finnur var þá enn skráður fyrir bisk- upsembættinu þótt Hannes sonur hans væri reyndar tekinn við. í bréfi Kollegísins er íslensku biskupunum falið að vinna að útgáfu nýrrar íslenskr- ar sálmabókar sem sé aldeilis samhljóða Kirkjuritualinu 1685. Bréfið er svohljóðandi: „P.M. Det kgl. General-Kirke-Inspections-Collegium har hertil andraget, at Messen i Island, formedelst adskillige Feil og Mangler ved den gamle Kirke- Psalme- og Alterbog, afviger i visse Maader fra vor danske Kirkes nu brugelige Indretning og Orden. Da nu en saadan Afvigelse strldeer aldeles imod den Overeenstemmelse i den offentlige Gudstjæneste, som saavidt muligt bör finde Stæd overalt i H.Majts.Riger og Lande, saa skulde man tj- enestlig anmode Dennem at træde sammen, for med forenet Indsigt og Over- læg at indrætte en ny forbedret Kirke-Psalm- og Alterbog, efter den Orden, Indhold og Format, som bruges i de danske Kirker, og maatte de Forbedrin- ger, som saaledes gjöres, især med Alterbogen, skee aldeles i Overeen- stemmelse med den danske Kirkes Ritual. Naar Udkastet er færdigt, ville De behage at indsende det til Cancelliet, til Hans Majts forventende allem.App- robation, og derhos melde, hvad Prisen, som i sin Tid paa den saaledes for- fattede nye Kirke-Psalme- og Alterbog skal sættes, kunde blive, da den maatte være saa let og taalelig, som mueligt. Cancelliet den 24.April 1784.“16 Báðir biskuparnir Ámi og Hannes, unnu að málinu um hríð, eða þar til Árni biskup lést árið 1787. Skoðanir þeirra voru ólíkar eins og sést af tillögum þeirra sem varðveittar eru. Hannes var hallur undir hinn eldri sið og vildi litlu breyta, en Ámi fleiru. Tillaga Árna er varðveitt í handriti á Landsbóka- safninu.17 Hún byggir á Kirkjuritualinu frá 1685 og þróuninni í Danmörku á 18.öld og helst í hendur við útgáfu sálmabóka þar í landi.18 Einkenni hinnar þróunarinnar í Danmörku er áherslan á svokallaða de tempore sálma, eða sálma fyrir ákveðna tíma og tíðir. Með sálmabók Guldbergsl778 hurfu all- ir Kyrie-sálmar. Næsta skref í þróuninni var að sálma skyldi velja fyrst og fremst eftir innihaldi predikunarinnar. Þar með hvarf einnig de tempore ein- kennið. Eftir það var val á sálmum algjörlega bundið þekkingu, sönghæfni eða duttlungum einstakra presta. 16 Lovs.f.Isl. V, 56-57 . 17 Collectanea af Sálm. u/e. Frumvarp til Messusaungs Áma bps. Þórarinssonar, -autogr. med registri". Handritasafn St. Bps. Jónssonar, N-18. Lbs. 36, 8vo 18 Hér er einkum um að ræða eftirtaldar sálmabækur: Th. Kingo: Den forordnete Nye Kirke Psalme-Bog von 1699, E. Pontoppidan: Den Nye Psalme-Bog von 1740, og O. H. Guldberg: Psalme-bog eller en Sammling af gamle og nye Psalmer 1778. 102
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.