Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 72

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 72
ólíkar útgáfur af sögum telur Bjarni vera „frásögn með söguþræði af nokk- urri lengd“.4 Prófessor Bjarni skrifar á þeim tímum þegar umræða um eðli söguritun- ar í einhvers konar sagnfræðilegum skilningi hafði þegar átt sér stað um nokkurt skeið.5 Bjarni er þó ekki að velta sér upp úr slíkum hugrenningum en gefur sér að forsendu einhvem ótilgreindan mun á sagnritun í sagnfræði- legum skilningi annars vegar og söguverkum í bókmenntafræðilegum skiln- ingi hins vegar. Öllu athyglisverðara er að bæði þessi form söguritunar tel- ur hann eiga sér bakgrunn í munnlegum búningi. Heimildaöflun sagnfræð- inga á miðöldum, segir Bjarni, að hafi byggst jafnt á skrifuðum og munn- legum upplýsingum. Þannig tiltekur hann annars vegar epísk verk, ljóð af ýmsum toga, ásamt bóklegum heimildum og bréfa- og skjalasöfnum. Hins vegar talar Bjami um „frásagnir heyrnar- og sjónarvotta“.6 Heimildir Hryggjarstykkis telur hann nánast einasta munnlegar þar eð sagan fjalli um samtímaviðburði og að í formála hennar séu tiltekin slík munnleg vitni.7 En þó kemst Bjami ekki hjá því að greina tilvísanir í bréf og ljóð í sögunni sem sýna notkun höfundar á rituðum heimildum að hluta til.8 Þegar Bjami snýr sér að því að leita fyrirmynda um ritun sögunnar Hryggjarstykkis eða „frásagnir af Sigurði slembi í eina heild“ þá verða aft- ur fyrir sögur að meintri munnlegri fyrinnynd. Fornaldarsögur um víkinga og hetjur, sem fyrst voru skráðar á bók á 13. öld, að áliti Bjama, íslenskt þáttatal og hetjukveðskapur. Bjarni telur ekki útilokað að höfundur Hryggjarstykkis hafi einnig haft aðgang að sögum um helga menn og kon- ur en telur þær síður nærtækar fyrirmyndir í samanburði við fornaldarsögur í munnlegri geymd.9 Það er tvennt sem vekur sérstaka athygli í umfjöllun prófessors Bjama Guðnasonar: Annars vegar er það áherslan á uppruna sögunnar Hiyggjar- stykkis í munnlegum heimildum og ritunar hennar á forsendum meintra fyr- 4 Ibid., 8. 5 Sjá t.d. verk Louis O. Mink (1921-1983) í Brian Fay o. fl. ritstj., Louis O. Mink: Historical Understand- ing (Ithaca, NY & London: Cornell University Press, 1987); sbr. og Donald R. Kelley ritstj., Versions of Historyfrom Antiquity to tlte Eniightenment (New Haven, CT & London: Yale University Press, 1991); Dominick LaCarpa, Rethinking Intellectual History: Texts, Contexts, Language (Ithaca, NY & London: Comell University Press, 1983). 6 Fyrsta sagan, 72. 7 Ibid., 72. Síðar segir Bjami, „I Hryggjarstykki er fyrsta ömgga dæmið um formála, þar sem vottað er, að íslenskir sagnaritarar hafi ritað beint eftir frasögn sjónarvotta," ibid., 76. 8 Ibid., 82-91. 9 Ibid., 94. 70
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.