Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 72

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Page 72
ólíkar útgáfur af sögum telur Bjarni vera „frásögn með söguþræði af nokk- urri lengd“.4 Prófessor Bjarni skrifar á þeim tímum þegar umræða um eðli söguritun- ar í einhvers konar sagnfræðilegum skilningi hafði þegar átt sér stað um nokkurt skeið.5 Bjarni er þó ekki að velta sér upp úr slíkum hugrenningum en gefur sér að forsendu einhvem ótilgreindan mun á sagnritun í sagnfræði- legum skilningi annars vegar og söguverkum í bókmenntafræðilegum skiln- ingi hins vegar. Öllu athyglisverðara er að bæði þessi form söguritunar tel- ur hann eiga sér bakgrunn í munnlegum búningi. Heimildaöflun sagnfræð- inga á miðöldum, segir Bjarni, að hafi byggst jafnt á skrifuðum og munn- legum upplýsingum. Þannig tiltekur hann annars vegar epísk verk, ljóð af ýmsum toga, ásamt bóklegum heimildum og bréfa- og skjalasöfnum. Hins vegar talar Bjami um „frásagnir heyrnar- og sjónarvotta“.6 Heimildir Hryggjarstykkis telur hann nánast einasta munnlegar þar eð sagan fjalli um samtímaviðburði og að í formála hennar séu tiltekin slík munnleg vitni.7 En þó kemst Bjami ekki hjá því að greina tilvísanir í bréf og ljóð í sögunni sem sýna notkun höfundar á rituðum heimildum að hluta til.8 Þegar Bjami snýr sér að því að leita fyrirmynda um ritun sögunnar Hryggjarstykkis eða „frásagnir af Sigurði slembi í eina heild“ þá verða aft- ur fyrir sögur að meintri munnlegri fyrinnynd. Fornaldarsögur um víkinga og hetjur, sem fyrst voru skráðar á bók á 13. öld, að áliti Bjama, íslenskt þáttatal og hetjukveðskapur. Bjarni telur ekki útilokað að höfundur Hryggjarstykkis hafi einnig haft aðgang að sögum um helga menn og kon- ur en telur þær síður nærtækar fyrirmyndir í samanburði við fornaldarsögur í munnlegri geymd.9 Það er tvennt sem vekur sérstaka athygli í umfjöllun prófessors Bjama Guðnasonar: Annars vegar er það áherslan á uppruna sögunnar Hiyggjar- stykkis í munnlegum heimildum og ritunar hennar á forsendum meintra fyr- 4 Ibid., 8. 5 Sjá t.d. verk Louis O. Mink (1921-1983) í Brian Fay o. fl. ritstj., Louis O. Mink: Historical Understand- ing (Ithaca, NY & London: Cornell University Press, 1987); sbr. og Donald R. Kelley ritstj., Versions of Historyfrom Antiquity to tlte Eniightenment (New Haven, CT & London: Yale University Press, 1991); Dominick LaCarpa, Rethinking Intellectual History: Texts, Contexts, Language (Ithaca, NY & London: Comell University Press, 1983). 6 Fyrsta sagan, 72. 7 Ibid., 72. Síðar segir Bjami, „I Hryggjarstykki er fyrsta ömgga dæmið um formála, þar sem vottað er, að íslenskir sagnaritarar hafi ritað beint eftir frasögn sjónarvotta," ibid., 76. 8 Ibid., 82-91. 9 Ibid., 94. 70
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.