Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 80

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 80
frá Nasaret - sumpart á grundvelli sömu ritaðra heimilda eins og Markúsar- guðspjalls í tilviki Matteusar og Lúkasar. Hugmyndir um munnlegar geymdir þeirra, sem einasta eru þó varðveittar í fornum textum, standast ekki í ljósi hugmynda um textatengsl sem aftur byggja á hermilist mælsku- fræðinnar. Loks gengur hugmyndin um munnlegar geymdir ekki upp í Ijósi formfræðinnar sem ekki verður notuð sem grundvöllur að framsetningu munnlegra geymda því þær eru í eðli sínu of sveigjanlegar til að sérstök ein- kenni verði sett á þau í hinum elstu kristnu ritum í andstöðu við „önnur“ form eins og rannsóknir á sviði þjóðsagnaritunar sýna fram á. Hinn ritaði texti einn er varðveittur um elstu hefðir kristindómsins og reyndar allar miðaldir og fram til þessa tíma. A sama hátt eru munnlegar geymdir til að mynda margra þjóða frá Balkanskaga aðeins varðveittar í dag fyrir tilsitlli þjóðsagnaritunar á nítjándu og tuttugustu öld. Tvö dæmi forn og eitt íslenskt Tómasarguðspjall, eins og að framan getur, setur postulann Tómas í spor skrifara eða hins lærða manns í samhengi fyrstu aldarinnar eftir Kristsburð. Raunveruleikinn að baki þessum upplýsingum í guðspjallinu liggur vafa- laust í því að tryggja áreiðanleik ummælanna sem guðspjallið geymir en gefur um leið innsýn inn í fjarskalega foma hefð þar sem ekki er gert ráð fyrir eins konar millistigi (millilið) munnlegrar varðveislu þessara orða Jesú áður en þau væru skráð á bók. Varðveisla ummæla (kreiai) og dæmisagna iparabolai), tileinkuð tilteknum og áhrifaríkum einstaklingi af því tagi sem hér um ræðir, gat vissulega átt sér stað nánast milliliðalaust og á tíma hins umtalaða aðila. í öðrurn tilvikum má búast við því að einhver tími hafi lið- ið frá því ummælum var safnað í eina bók en þá einmitt oft á grundvelli eldri samantekta. Frásagnarkomum eða kreijum var iðulega safnað saman eftir ýmsa einstaklinga án nokkurs formlegs skipulags til að byrja með. Mis- munandi röðun og framsetning einstaka ummæla úr Tómasarguðspjalli í grískum handritabrotum af guðspjallinu og koptíksu þýðingunni frá Nag Hammdi sýna einmitt þessa þróun (t.d. ummæli 30 og 77). Safn ummæla hefir með öðrum orðum það hlutverk að verða grunnur að frekari útfærslu í mælskufræðilegum skilningi.42 42 Pace Clarence E. Glad þegar hann segir, „TómasarguSspjall staðfestir þó, að til hafi verið söfn eða fast- mótaðar munnlegar geymdir, eins og hugsanlega Ræðuheimildin Q, sem höfðu að mestu að geyma orð eða ummæli Jesú og lærisveina hans,“ Atökin um textann, 56. Reyndar telur Clarence að allt eins líklegt sé að guðspjallið byggi á kanónísku guðspjöllunum, ibid., 54. 78
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.