Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Síða 80

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Síða 80
frá Nasaret - sumpart á grundvelli sömu ritaðra heimilda eins og Markúsar- guðspjalls í tilviki Matteusar og Lúkasar. Hugmyndir um munnlegar geymdir þeirra, sem einasta eru þó varðveittar í fornum textum, standast ekki í ljósi hugmynda um textatengsl sem aftur byggja á hermilist mælsku- fræðinnar. Loks gengur hugmyndin um munnlegar geymdir ekki upp í Ijósi formfræðinnar sem ekki verður notuð sem grundvöllur að framsetningu munnlegra geymda því þær eru í eðli sínu of sveigjanlegar til að sérstök ein- kenni verði sett á þau í hinum elstu kristnu ritum í andstöðu við „önnur“ form eins og rannsóknir á sviði þjóðsagnaritunar sýna fram á. Hinn ritaði texti einn er varðveittur um elstu hefðir kristindómsins og reyndar allar miðaldir og fram til þessa tíma. A sama hátt eru munnlegar geymdir til að mynda margra þjóða frá Balkanskaga aðeins varðveittar í dag fyrir tilsitlli þjóðsagnaritunar á nítjándu og tuttugustu öld. Tvö dæmi forn og eitt íslenskt Tómasarguðspjall, eins og að framan getur, setur postulann Tómas í spor skrifara eða hins lærða manns í samhengi fyrstu aldarinnar eftir Kristsburð. Raunveruleikinn að baki þessum upplýsingum í guðspjallinu liggur vafa- laust í því að tryggja áreiðanleik ummælanna sem guðspjallið geymir en gefur um leið innsýn inn í fjarskalega foma hefð þar sem ekki er gert ráð fyrir eins konar millistigi (millilið) munnlegrar varðveislu þessara orða Jesú áður en þau væru skráð á bók. Varðveisla ummæla (kreiai) og dæmisagna iparabolai), tileinkuð tilteknum og áhrifaríkum einstaklingi af því tagi sem hér um ræðir, gat vissulega átt sér stað nánast milliliðalaust og á tíma hins umtalaða aðila. í öðrurn tilvikum má búast við því að einhver tími hafi lið- ið frá því ummælum var safnað í eina bók en þá einmitt oft á grundvelli eldri samantekta. Frásagnarkomum eða kreijum var iðulega safnað saman eftir ýmsa einstaklinga án nokkurs formlegs skipulags til að byrja með. Mis- munandi röðun og framsetning einstaka ummæla úr Tómasarguðspjalli í grískum handritabrotum af guðspjallinu og koptíksu þýðingunni frá Nag Hammdi sýna einmitt þessa þróun (t.d. ummæli 30 og 77). Safn ummæla hefir með öðrum orðum það hlutverk að verða grunnur að frekari útfærslu í mælskufræðilegum skilningi.42 42 Pace Clarence E. Glad þegar hann segir, „TómasarguSspjall staðfestir þó, að til hafi verið söfn eða fast- mótaðar munnlegar geymdir, eins og hugsanlega Ræðuheimildin Q, sem höfðu að mestu að geyma orð eða ummæli Jesú og lærisveina hans,“ Atökin um textann, 56. Reyndar telur Clarence að allt eins líklegt sé að guðspjallið byggi á kanónísku guðspjöllunum, ibid., 54. 78
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.