Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 75

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 75
Á allra síðustu árum hefir í nýjatestamentisfræðum á hinn bóginn örlað fyrir hugmyndum af því tagi sem gera ráð fyrir nokkurs konar munnlegri hefð í öðru veldi. Þá er átt við munnlega hefð sem á rætur sínar í textum Nýja testamentisins eða heimildum að baki því. Þessi hefð er talin eignast sjálfstætt líf í einhvers konar munnlegu samhengi og komast inn í yngri texta eða hafa áhrif á uppskriftir yngri handrita á textum eins og af Nýja testamentinu sjálfu. í raun er hér um tilraunir að ræða þar sem leitast er við að fara einhvern milliveg á milli viðhorfa. Annars vegar þeirra sem leggja ofuráherslu á meintan varanleika munnlegra hefða. Hins vegar viðhorfa sem leggja um fram allt áherslu á texta rétt eins og í samskiptum sagnfestu- manna og bókfestumanna í íslensku samhengi. Aftur eru það rannsóknir á sviði þjóðsagnafræða og munnlegra geymda sem hér láta til sín taka.21 Sam- þættingin felur í sér hugmyndir um hugsanlegar munnlegar geymdir, sem hafi fundið leið sína inn í margvíslega texta, og ýmsa ritaða texta, sem hafa ratað út fyrir hið ritaða mál til að eignast líf á vörum fólks.22 Hugmyndir um munnlega geymd af þessum toga verða þó vart greindar frá hugmyndum um textatengsl (intertextuality)23 sem grundvallast á frjálslegri tileinkun ein- hverra þekktra fyrirmynda tiltekins höfundar við samningu síns verks. Hermilistin (imitation) sem mælskufræðin kennir gengur einmitt út á slfka tileinkun.24 Sögurýnin sem hófst á öld skynseminnar, einkum í verkum Benedikts de Spinoza (1632-1677)25 og Giambattista Vico (1668-1744),26 og var fastmót- 21 Risto Uro hefir fjallað um þetta vandamál í samhengi frumkristinna heimilda eins og Ræðuheimildar samstofnaguðspjallanna og Tómasarguðspjalls þar sem hann rekur helstu rök með og móti munnlegum hefðaráherslum og styður hugmyndir unt samvirkan munnlegra og ritaðra heimilda, „Thomas and Oral Gospel Tradition," í Tliomas at the Crossroads: Essays on tlw Gospel of Thomas (Edinburgh: Clark, 1998), 9-22; sbr. frekar, Jack Goody, The Interface between tlie Written and the Oral (Studies in Liter- acy, Family, Culture and the State; Cambridge, MA; Cambridge University Press, 1987). 22 Sbr. Vésteinn Ólason, „íslendingasögur," 137-138 og nmgr. 11 hér að framan. 23 Textatengsl geta verið með ýmsu móti svo sem beinum tilvitnunum í eldri texta, vísunum eða jafnvel að- eins endurómi tiltekinna stefja, sjá Vemon K. Robbins, Exploríng tlte Texture ofTexts: A Guide to Socio- Rlietorical Interpretation (Valley Forge, PA: Trinity Press Intemational, 1996), 40-58. I raun er hér um sama fyrirbæri að ræða og Jakob Benediktsson kallar „rittengsl," sjá sami, „Rittengsl," í Hugtök og heiti, 221. 24 Sjá t.d. Dennis R. MacDonald ritstj., Mimesis and Intertextuality in Antiquity and Christianity (Studies in Antiquity and Christianity; Harrisburg, PA: Trinity Press Intemational, 2001). 25 Sjá t.d. Christopher Norris, Spinoza and tlie Origins of Modern Critical Theory (The Bucknell Lectures in Literary Theory; Oxford: Blackwell, 1991). 26 Sjá t.d. Giorgio Tagliacozzo o.fl. ritstj., Vico and Contemporary Tliought (London & Basingstoke: MacMillan, 1980). 73
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.