Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 75

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 75
Á allra síðustu árum hefir í nýjatestamentisfræðum á hinn bóginn örlað fyrir hugmyndum af því tagi sem gera ráð fyrir nokkurs konar munnlegri hefð í öðru veldi. Þá er átt við munnlega hefð sem á rætur sínar í textum Nýja testamentisins eða heimildum að baki því. Þessi hefð er talin eignast sjálfstætt líf í einhvers konar munnlegu samhengi og komast inn í yngri texta eða hafa áhrif á uppskriftir yngri handrita á textum eins og af Nýja testamentinu sjálfu. í raun er hér um tilraunir að ræða þar sem leitast er við að fara einhvern milliveg á milli viðhorfa. Annars vegar þeirra sem leggja ofuráherslu á meintan varanleika munnlegra hefða. Hins vegar viðhorfa sem leggja um fram allt áherslu á texta rétt eins og í samskiptum sagnfestu- manna og bókfestumanna í íslensku samhengi. Aftur eru það rannsóknir á sviði þjóðsagnafræða og munnlegra geymda sem hér láta til sín taka.21 Sam- þættingin felur í sér hugmyndir um hugsanlegar munnlegar geymdir, sem hafi fundið leið sína inn í margvíslega texta, og ýmsa ritaða texta, sem hafa ratað út fyrir hið ritaða mál til að eignast líf á vörum fólks.22 Hugmyndir um munnlega geymd af þessum toga verða þó vart greindar frá hugmyndum um textatengsl (intertextuality)23 sem grundvallast á frjálslegri tileinkun ein- hverra þekktra fyrirmynda tiltekins höfundar við samningu síns verks. Hermilistin (imitation) sem mælskufræðin kennir gengur einmitt út á slfka tileinkun.24 Sögurýnin sem hófst á öld skynseminnar, einkum í verkum Benedikts de Spinoza (1632-1677)25 og Giambattista Vico (1668-1744),26 og var fastmót- 21 Risto Uro hefir fjallað um þetta vandamál í samhengi frumkristinna heimilda eins og Ræðuheimildar samstofnaguðspjallanna og Tómasarguðspjalls þar sem hann rekur helstu rök með og móti munnlegum hefðaráherslum og styður hugmyndir unt samvirkan munnlegra og ritaðra heimilda, „Thomas and Oral Gospel Tradition," í Tliomas at the Crossroads: Essays on tlw Gospel of Thomas (Edinburgh: Clark, 1998), 9-22; sbr. frekar, Jack Goody, The Interface between tlie Written and the Oral (Studies in Liter- acy, Family, Culture and the State; Cambridge, MA; Cambridge University Press, 1987). 22 Sbr. Vésteinn Ólason, „íslendingasögur," 137-138 og nmgr. 11 hér að framan. 23 Textatengsl geta verið með ýmsu móti svo sem beinum tilvitnunum í eldri texta, vísunum eða jafnvel að- eins endurómi tiltekinna stefja, sjá Vemon K. Robbins, Exploríng tlte Texture ofTexts: A Guide to Socio- Rlietorical Interpretation (Valley Forge, PA: Trinity Press Intemational, 1996), 40-58. I raun er hér um sama fyrirbæri að ræða og Jakob Benediktsson kallar „rittengsl," sjá sami, „Rittengsl," í Hugtök og heiti, 221. 24 Sjá t.d. Dennis R. MacDonald ritstj., Mimesis and Intertextuality in Antiquity and Christianity (Studies in Antiquity and Christianity; Harrisburg, PA: Trinity Press Intemational, 2001). 25 Sjá t.d. Christopher Norris, Spinoza and tlie Origins of Modern Critical Theory (The Bucknell Lectures in Literary Theory; Oxford: Blackwell, 1991). 26 Sjá t.d. Giorgio Tagliacozzo o.fl. ritstj., Vico and Contemporary Tliought (London & Basingstoke: MacMillan, 1980). 73
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.