Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 109

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 109
Hvergi er nefnt í bréfunum hver hin íslenska hefð hafi verið til þessa tíma, það er tvær efnislega aðgreindar bækur, ein fyrst og fremst fyrir hús og heimili á grunni Hólabókarinnar frá 1589 og önnur fyrst og fremst fyrir messuhald og kirkju á grunni Grallarans frá 1594. Mögulegt er að ekki hafi verið áformað að gefa út nýja bók heldur ein- ungis endurútgáfu hinnar gömlu með tilteknum endurbótum á ákveðnum sálmum. Ný bók ætti að bíða eftir hinu nýja kirkjurituali. Þess vegna ættti engu að breyta í messuforminu. En af því að hið opinbera messuform á íslandi hafði ekki einu sinni feng- ið nauðsynlega lagfæringu í samræmi við Kirkjuritualið danska frá 1685, var mögulegt á grundvelli þeirrar heimildar sem bréfið frá 1784 gaf að gera ákveðnar breytingar á messuforminu án þess að bíða eftir hinu nýja danska rituali. Að öðru leyti er auðvitað einnig sá möguleiki fyrir hendi að bak við bréf- ið frá 22. júlí séu engar djúpar pælingar af kanselísins hálfu, heldur að þessi ákvörðun kanselísins hafi einfaldlega verið pöntuð af Landsuppfræðingafé- laginu. En megin áhyggjuefni Hannesar biskups var ekki form og innihald messubóka og sálmabóka heldur sú spuming hver ætti að hafa umsjón með útgáfu bóka til helgihalds í kirkjunni. Hann óttaðist að umboðið til þess yrði tekið úr höndum biskupanna. Áður en fullnaðarsvar við þeirri spumingu fékkst, andaðist hann. Ef til vill var Hannes biskup bara heppinn að deyja frá hinni opnu spum- ingu. Hið eina mögulega svar hefði honum ekki líkað: Biskupamir hafa, tímabundið, misst tökin á yfirumsjón með helgisiðabókunum og innihaldi þeirra. Þar með réði Magnús Stephensen, þá orðinn forseti Landsuppfræðinga- félagsins og eigandi að einu prentsmiðju landsins, alveg ferðinni. Hvað sem annars má segja um skoðanir hans sem fundu sér farveg í bókinni, þá var hann fyrst og fremst embættismaður sem átti að gæta laga og réttar umfram allt annað. Fyrir honum virðist það aldrei hafa verið spuming að sömu lög skyldu gilda á íslandi og í Danmörku, innan kirkju sem utan. Þess vegna var engin önnur stefna möguleg en sú sem hann tók. Þetta er ástæðan fyrir því að í Leirgerði 1801 birtist guðsþjónustuform að dönskum hætti, þar sem skiptist á sálmasöngur, lestrar bænir og predik- un, en hin hefðbundna uppbygging í fasta liði og breytilega, týndist um hríð. Ef Magnús Stephensen gerði kirkju sinni óleik með þessu, þá var það fyrst og fremst með því að að ákveða að eitt messuform skyldi gilda fyrir 107
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.