Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 73

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Blaðsíða 73
irmynda munnlegra geymda. Hins vegar að fyrirmyndir að sömu sögu er einnig að finna í rituðum eldri heimildum og fomaldarsögum í rituðu formi frá því hundrað árum eftir ritun Hryggjarstykkis. I raun er hér á ferðinni nokkurs konar sagnfestukenning í andstöðu við bókfestukenningu eins og þeim kenningum var haldið fram hvorri gegn annarri frá nítjándu öld og jafnvel allt til þessa dags. Meginmunurinn liggur í því að sagnfestumenn rekja uppruna íslendingasagna10 til munnlegrar geymdar en bókfestumenn til einstakra höfunda og tengsla þeirra verka við önnur bókmenntaverk." Meint tengsl íslendingasagna við munnlegar geymd- ir ber merki rannsókna á þjóðsögum og ævintýrum frá sama tíma.12 Þjóð- sagnafræði (etnography) þessa tímabils fólst ekki hvað síst í því að skrifa upp hefðir sem alþýðufólk hafði lært í munnlegri geymd af þjóðsögulegum toga. í nýjatestamentisfræðum urðu straumhvörf um aldamótin nítjánhundruð þegar tekið var að beita aðferðum formgreiningar (form criticism) við rann- sóknir á textum Biblíunnar. Formgerðarstefnan, eins og þjóðsagnafræðin, gengur út frá því að einstök og ólík bókmenntaform sem greina má innan til að mynda guðspjallatexta megi rekja til upprunalegs samhengis munnlegra geymda.13 í samhengi biblíufræða er hin munnlega geymd jafnan talin standa nær semískum áhrifum sem haldist hafi við lýði í rabbínskum gyð- ingdómi allt til þessa dags14 á sama tíma og önnur form eru talin til ætta 10 Um flokka íslenskra miðaldabókmennta sjá t.d. Heimir Pálsson, Frásagnarlist fyrri alda: Islensk bók- menntasga frá landnámsöld til siöaskipta (Reykjavík: Forlagið, 1985), 21. 11 Sjá umfjöllun Vésteins Ólasonar, „fslendingasögur," í Hugtök og heiti í bókmenntafrœði (Jakob Bene- diktsson ritstj.; Reykjavík: Bókmenntafræðistofnun Háskóla íslands & Mál og Menning, 1983), 136- 138. Sjálfur telur Vésteinn að ekki sé lengur raunhæft að gera þennan mun á aðferð eða nálgun við lest- ur íslendingasagna. Engu að síður þá telur hann að bókfestumenn hafi um of leitað fyrirmynda íslend- ingasagna í eldri ritverkum og þannig „sést yfir þann kjama þeirra sem ber munnlegri frásagnarlist og fornum hefðum órækt vitni,“ ibid., 138. Vésteinn rökstyður þessa athugasemd sína ekki frekar í þessu samhengi. Sjá frekar Vésteinn Ólason, „Sögur," í íslensk þjóðmenning, VI, Munnmentir og bókmenning (Frosti F. Jóhannsson ritstj.; Reykjavík: Þjóðsaga, 1989), 159-227. 12 Sjá t.d. þar um Jón Hnefill Aðalsteinsson, „Þjóðsögur og sagnir,“ í íslensk menning, VI. 228-290. 13 í nýjatestamentisfræðum em það fræðimennimir Martin Dibelius og Rudolf Bultmann sem einkum mddu braut formfræðinni í rannsóknum á textum Nýja testamentisins, sbr. Martin Dibelius, Die Form- geschichte des Evangeliums (4ða útg.; Formáli eftir Giinter Bomkamm; Tiibingen: Mohr, 1961 [1919]); Rudolf Bultmann, Die Geschichte der synoptischen Tradition (2ur útg.; Forschungen zur Religion und Literatur des alten und neuen Testaments 29; Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecth, 1931 [1921]. 14 Sjá t.d. Lars Hartman, „Evangeliema och apostlagiimingama," í En Bok om Nya Testamentet (Birger Gerhardson ritstj.; Lundur: Ekstrand, 1969), 18-32; sbr. Birger Gerhardson, Memory and Manuscript: Oral Tradition and Written Transmission in Rabbinic Judaism and Early Christianity (Acta seminarii neotestamentici uppsaliensis 22; Lundur & Kaupmannahöfn: Gleemp & Munksgaard, 1961); William A. Graham, Bcyond tlie Written Word: Oral Aspects of Scripture in the History of Religion (Cambridge: Cambridge University Press, 1987). 71
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.