Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 73

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Qupperneq 73
irmynda munnlegra geymda. Hins vegar að fyrirmyndir að sömu sögu er einnig að finna í rituðum eldri heimildum og fomaldarsögum í rituðu formi frá því hundrað árum eftir ritun Hryggjarstykkis. I raun er hér á ferðinni nokkurs konar sagnfestukenning í andstöðu við bókfestukenningu eins og þeim kenningum var haldið fram hvorri gegn annarri frá nítjándu öld og jafnvel allt til þessa dags. Meginmunurinn liggur í því að sagnfestumenn rekja uppruna íslendingasagna10 til munnlegrar geymdar en bókfestumenn til einstakra höfunda og tengsla þeirra verka við önnur bókmenntaverk." Meint tengsl íslendingasagna við munnlegar geymd- ir ber merki rannsókna á þjóðsögum og ævintýrum frá sama tíma.12 Þjóð- sagnafræði (etnography) þessa tímabils fólst ekki hvað síst í því að skrifa upp hefðir sem alþýðufólk hafði lært í munnlegri geymd af þjóðsögulegum toga. í nýjatestamentisfræðum urðu straumhvörf um aldamótin nítjánhundruð þegar tekið var að beita aðferðum formgreiningar (form criticism) við rann- sóknir á textum Biblíunnar. Formgerðarstefnan, eins og þjóðsagnafræðin, gengur út frá því að einstök og ólík bókmenntaform sem greina má innan til að mynda guðspjallatexta megi rekja til upprunalegs samhengis munnlegra geymda.13 í samhengi biblíufræða er hin munnlega geymd jafnan talin standa nær semískum áhrifum sem haldist hafi við lýði í rabbínskum gyð- ingdómi allt til þessa dags14 á sama tíma og önnur form eru talin til ætta 10 Um flokka íslenskra miðaldabókmennta sjá t.d. Heimir Pálsson, Frásagnarlist fyrri alda: Islensk bók- menntasga frá landnámsöld til siöaskipta (Reykjavík: Forlagið, 1985), 21. 11 Sjá umfjöllun Vésteins Ólasonar, „fslendingasögur," í Hugtök og heiti í bókmenntafrœði (Jakob Bene- diktsson ritstj.; Reykjavík: Bókmenntafræðistofnun Háskóla íslands & Mál og Menning, 1983), 136- 138. Sjálfur telur Vésteinn að ekki sé lengur raunhæft að gera þennan mun á aðferð eða nálgun við lest- ur íslendingasagna. Engu að síður þá telur hann að bókfestumenn hafi um of leitað fyrirmynda íslend- ingasagna í eldri ritverkum og þannig „sést yfir þann kjama þeirra sem ber munnlegri frásagnarlist og fornum hefðum órækt vitni,“ ibid., 138. Vésteinn rökstyður þessa athugasemd sína ekki frekar í þessu samhengi. Sjá frekar Vésteinn Ólason, „Sögur," í íslensk þjóðmenning, VI, Munnmentir og bókmenning (Frosti F. Jóhannsson ritstj.; Reykjavík: Þjóðsaga, 1989), 159-227. 12 Sjá t.d. þar um Jón Hnefill Aðalsteinsson, „Þjóðsögur og sagnir,“ í íslensk menning, VI. 228-290. 13 í nýjatestamentisfræðum em það fræðimennimir Martin Dibelius og Rudolf Bultmann sem einkum mddu braut formfræðinni í rannsóknum á textum Nýja testamentisins, sbr. Martin Dibelius, Die Form- geschichte des Evangeliums (4ða útg.; Formáli eftir Giinter Bomkamm; Tiibingen: Mohr, 1961 [1919]); Rudolf Bultmann, Die Geschichte der synoptischen Tradition (2ur útg.; Forschungen zur Religion und Literatur des alten und neuen Testaments 29; Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecth, 1931 [1921]. 14 Sjá t.d. Lars Hartman, „Evangeliema och apostlagiimingama," í En Bok om Nya Testamentet (Birger Gerhardson ritstj.; Lundur: Ekstrand, 1969), 18-32; sbr. Birger Gerhardson, Memory and Manuscript: Oral Tradition and Written Transmission in Rabbinic Judaism and Early Christianity (Acta seminarii neotestamentici uppsaliensis 22; Lundur & Kaupmannahöfn: Gleemp & Munksgaard, 1961); William A. Graham, Bcyond tlie Written Word: Oral Aspects of Scripture in the History of Religion (Cambridge: Cambridge University Press, 1987). 71
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.