Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Síða 118

Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2005, Síða 118
vitnar hann til bls. 171 í verki mínu. Ég minnist þess ekki að ég nefni tvö- falda útvalningu eða fyrirhugun neins staðar í verkinu. Það sem Hjalti mun eiga við eru eftirfarandi orð mín, ‘Menn gátu efast um sáluhjálp sína, óttast útskúfun en settu þeir allt traust á Krist og lifðu sig inn í líf hans og dauða, gátu þeir frelsast, leitt í ljós hvort þeir væru útvaldir’. Lúther kenndi að hin- ir sanntrúuðu ættu að geta verið vissir um hjálpræði sitt ef þeir treystu fyr- irheitum Guðs og settu traust sitt á Krist. Slíkir sanntrúaðir menn töldust eiga vísa von um himnaríkisvist. Sáluhjálp snýst þannig um náð Guðs og vissu um að verða hólpinn. I sálmi sem eignaður er séra Hallgrími Péturs- syni segir ma., ‘allri Drottins með englahirð/útvaldir búa í þeirri dýrð’ og síðan, ‘O, hve farsæl að er sú tíð/þá erum komnir þar/og eftir liðna heims- ins hríð/heitum Guðs borgarar/frá allri mæðu, eymd og þrá/erum vér loks- ins frí’.9 Ég skil 27. Passíusálm líka þannig að Hallgrímur sé viss um útvaln- ingu sína þegar hann segir, ‘í þínu nafni útvaldir/útvalinn kalla mig hjá sér’. Sannfæring um hjálpræði var jafnframt sannfæring um útvalningu. En trú- arstyrkur manna gat dvínað, þeir gátu orðið veikir í trú sinni og efast um sáluhjálp sína og útvalningu. Ráðið gegn þessu var að setja traust sitt á Krist og trúa. I texta mínum sem ég tek upp hér að ofan lýsi ég sannfæringu sann- trúaðra eins og hún kemur fram í tilvitnuðum kveðskap. Það var eðlilegt að menn legðu að jöfnu sannfæringu uin sáluhjálp sína og útvalningu en það jafngildir ekki því að allt hafi verið ákveðið fyrirfram. Hinir sanntrúuðu treystu á sáluhjálp sína og í þeirra huga jafngilti það því að þeir væru út- valdir En það jafngilti ekki fyrirhugun enda gátu hinir sömu átt stundir efa og örvæntingar. Það kemur skýrt fram í texta mínum. Um þetta efni er fjall- að í Vídalínspostillu og get ég ekki séð betur en það sé gert á líkan hátt og hér er gert en læt guðfræðingum eftir að fjalla nánar um það.10 Hjalti segir að ég virðist telja að iðrun, játning synda og neysla altar- issakramentis meðal lútherskra hafi eitt getað blíðkað Guð og þannig jafn- gilt góðverkum miðalda (bls. 128). Ekki veit ég hvernig honum dettur þetta í hug, ég segi skýrt á umræddum stað (bls. 171) að Lúther hafi kennt að menn gætu orðið hólpnir fyrir trúna eina. 9 Sálmurinn nefnist ‘Upp, upp mín sál og ferðumst fús’ og er að finna meðal annarra sálma Hallgríms í handritinu JS 208 8vo frá árinu 1730 (upplýsingar Margrétar Eggertsdóttur). Hallgrímur miðaði við að fara til himnaranns og bíða dómsdags í góðri vist og að þurfa ekki að óttast neitt, sbr. Ljóðmœli 1. útg. Margrét Eggertsdóttir (2000), 79, 83. 10 ‘Útvalningin er að sönnu altíð viss hjá Guði’. Menn gátu gert útvalninguna vissa, ‘Með soddan móti en engu öðru verðum vér vissir um útvalningu vora’. Jón Þorkelsson Vídalín: Vídalínspostilla. Útg. Gunn- ar Kristjánsson og Mörður Ámason (1995), 228, sbr. 229. 116
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140

x

Ritröð Guðfræðistofnunar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritröð Guðfræðistofnunar
https://timarit.is/publication/1152

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.