Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2012, Page 46

leikum sem falla ekki úr gildi, hvernig sem viðrar. Þeir eru ekki bundnir
við tilteknar sögulegar aðstæður, hvort sem um er að ræða hið upprunalega
samhengi ritsins eða annað, eins og Gadamer ítrekar með eftirfarandi
orðum: að skilja það [hið klassíska verk] mun alltaf fela meira í sér en að
endurgera þann horfna „heim“ sem verkið tilheyrir. Skilningur okkar mun
alltaf fela áfram í sér vitund um að við tilheyrum þeim heimi líka, og eins
að verkið tilheyri líka okkar heimi.“33 En eftir stendur sú spurning hverjir
þessir eiginleikar kunni að vera. Er unnt að greina nokkur stef sem hafa
endurómað í túlkunum á Opinberunarbókinni í aldanna rás?
Ljóst er að Opinberunarbókin er gerólík öllum öðrum ritum Nýja
testamentisins. Þar er hún eina rit sinnar tegundar, þ.e. úr flokki opinber-
unarbókmennta, sem gerir hana vitaskuld um leið áberandi í þeirra hópi.
Sögusvið hennar er gervöll veröldin, himinn, jörð og undirheimar (Opb
5.3) og atburðarásin sem bókin lýsir hefur kosmískar afleiðingar. Hér er
allt undir. Orrusta geisar milli hins góða og illa, Guðs og Satans, ljóssins
og myrkursins (sjá t.d. Opb 11.7-12; 12.7-9; 19.11-21). Markmiðið er
fullnaðarsigur Guðs; þeir sem höllum fæti standa eru reistir við og þeir
sem brotið hafa af sér fá makleg málagjöld. Réttlætið nær loksins fram að
ganga þegar höfundurinn gerir sér í hugarlund hinn réttláta heim og orðar
þá sýn sína (sbr. Opb 21.1-8). Þess skal getið að því hefur verið fleygt að
Opinberunarbókin sé eina rit Nýja testamentisins sem er algerlega helgað
sókn eftir réttlæti.34
Frá upphafi hafa þessi stef höfðað til þeirra sem standa í átökum hvers
konar. Þau hafa ýmist séð mótherja sína í alræmdum andstæðingum
Opinberunarbókarinnar, séð sjálfa sig í hópi hinna útvöldu eða þá einfaldlega
tekið undir það ákall eftir réttlæti sem er svo áberandi á síðum bókarinnar.
Hér að framan voru reifaðar hugmyndir fræðimanna þess efnis að ritið hafi
orðið til í aðstæðum þar sem þörf var á huggun harmi gegn. Af fornum
sögum af píslarvottum að dæma var sú sama hugsun gripin á lofti mjög
fljótlega eftir að ritið tók að berast um; þeir börðust sömu baráttu og háð
er á síðum Opinberunarbókarinnar.35 Andstæðingar páfa og Rómakirkju
33 „But understanding it will always involve more than merely historically reconstructing the past
“world” to which the work belongs. Our understanding will always retain the consciousness
that we too belong to that world, and correlatively, that the work too belongs to our world.“
Sama rit, 290.
34 Sjá t.d. Catherine Keller, Apocalypse Now and Then: A Feminist Guide to the End ofthe World
(Boston: Beacon Press, 1996), 46. Einnig Schiissler Fiorenza, Book of Revelation.
35 Sjá t.d. kafla 5.1 og 5.2 í kirkjusögu Evsebíusar. Eusebius: The Church History, 150-160.
44