Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2012, Síða 126

Theological Seminary. Hún leggur áherslu á að þessi tengsl séu mikilvæg,
þar sem það séu fyrst og fremst konur sem annist börn og þannig séu bein
tengsl milli velferðar kvenna og barna.15 Haddon Willmer, fyrrverandi
prófessor í guðfræði við Háskólann í Leeds hefur lagt áherslu á að barna-
guðfræðin fáist ekki aðeins við börn í vanda, heldur öll börn, við ólíkar
aðstæður.16 Bæði leggja þau áherslu á að eigi kirkjan að vera trúverðugt afl
í samfélagsbreytingum til hins betra beri henni að leggja áherslu á börnin
og aðstæður þeirra.
Barnaguðfræði - börn sem virkir þátttakendur
Viðhorf sitt til barnsins og möguleika þess til virkrar þátttöku í umræðunni
um guðfræðileg og trúarleg efni, sækir barnaguðfræðin til þroskasálfræð-
innar. Svissneski þroskasálfræðingurinn Jean Piaget setti fram kenningar
sínar um vitsmunaþroska barna á þriðja og fjórða áratug síðustu aldar. Piaget
rannsakaði hugsanir barna eins og þær birtast í orðum og gerðum, þ.e.
innihald vitsmunalífsins. Á grundvelli slíkra kannana komst hann að raun
um að innihald hugsunar er á hverjum tíma tengt saman í heildræna form-
gerð, er lýtur sérstökum lögmálum. Hann sannfærðist um að þroskaferill
eða þróunarferill einstaklingsins einkennist af röð mismunandi formgerða
sem breytast með aldri og þroska. Verulegur hluti af rannsóknarstarfi Piagets
beindist að því að sýna fram á tilvist þessara formgerða og lýsa þeim sem
nákvæmlegast.17
í kenningum hans eru þrjú lykilhugtök, líffræðileg aðlögun, jafnvægisleit
og virkni. Aðlögunin getur verið tvenns konar, annars vegar leitast lífveran
við að breyta umhverfi sínu á þann veg að það falli að þeirri formgerð
hugsunarinnar sem fyrir er. Þetta nefnir hann samlögun (e. assimilation).
Verði umhverfinu ekki breytt verður lífveran að breyta formgerð sinni til
móts við eðli umhverfisins og nefnist það samhæfmg (e. accommodation).
Með þessum aðgerðum leitar einstaklingurinn jafnvægis. Þetta ferli á sér
ekki einungis stað þegar aðlögun að umhverfmu á sér stað, heldur einnig
hvað varðar skilning á hugtökum og hugmyndum. Samkvæmt þessu öðlast
15 Mercher, Joyce Ann. 2005. Welcoming Children. A practical theology of Childhood. Missuri. Chalice
Press St. Louis.
16 Willmer, Haddon. 2002. Child theology. Report paper from VIVAs expert symposium plenary
session about Child theology. Thursday oct. 15th. 2002, Penang. Sótt 6. jan. 2009: http://www.
viva.org/?page-id=147-l48.
17 Sigurjón Björnsson. 1992. Formgerðir vitsmunalífiins. Kenningar Jean Piagets um vitsmunaþroskann.
Reykjavík. Hið íslenska bókmenntafélag.
124