Skírnir - 01.09.2004, Blaðsíða 29

manna höfn en að loknu námi sínu þar 1673 lagð ist hann í flakk og
„vals aði“, eins og sagt var um iðn að ar menn, næstu fjög ur árin um
Pól land, Þýska land, Hol land, Aust ur ríki, Ung verja land og Sviss,
uns hann hélt aft ur til Ís lands árið 1677.56 Þar gerð ist hann bóndi
og hrepp stjóri á Ósi í Stein gríms firði og var enn á lífi 1712. Lík -
legt má telja að Ás geir hafi eink um bjarg að sér á dönsku og þýsku
á með an hann var er lend is en hvort hann hef ur nýtt sér þá kunn -
áttu sína þeg ar heim var kom ið er alls óvíst. Hinn ferða lang inn,
Jón Ólafs son Ind íafara, hef ur nú þeg ar ver ið minnst á nokkrum
sinn um, enda eru heim ild ir um óvana legt líf hans og sam tíð bæði
mikl ar og traust ar. Þær vitna ekki síst um mikla at hygl is gáfu og
fróð leiks fýsn Jóns, sem velti með al ann ars fyr ir sér blöndu tamíls
og portú gölsku sem töl uð var í dönsku ný lend unni Trankeb ar á
Ind landi.57 Af ævi sögu hans má sjá að óform lega mennt un sína
nýtti hann sér og bregð ur sú frá sögn um leið upp fróð legri og
skemmti legri þjóð lífs mynd. Eft ir Ólafi, syni Jóns Ind íafara, er
höfð eft ir far andi lýs ing á síð ustu ævi ár um hans í Eyr ar dal í Álfta -
firði:
En þá hans elli burð ir meir og meir á juk ust, svo hann gat ei með hönd -
unum þjón að, tók hann ung ar stúlk ur og pilta til kenslu á bók að læra að
lesa og skrifa, sem og áður fyrri á vet urn ar með an í sín um bú skap var. Því
þessi mað ur var þar til nátt úr að ur alt frá sín um barn dómi, sem lesa má
fram an til í þess ari bók, svo marg ur góð ur mað ur og kvenn per sóna eru
fyr ir hans til sögn [vel iðk uð] í bók leg um ment um og góð um sið um, sem
hann sín um skóla börn um í ung dómi til hjelt, með kristi leg um aga og um -
vönd un, og [eru] nú orðn ar góð ar og guð hrædd ar per són ur.58
Al múga mað ur inn, hinn víð förli æv in týra mað ur, var með öðr um
orð um einnig fróm ur upp alandi og fræð ari og ekki er loku fyr ir
það skot ið að í kennslu sinni hafi hann stund um laum að inn
dönsku eða ensku orði. Jón Ind íafari er ef til vill ágæt is dæmi um
það að þótt á Ís landi væri vissu lega stétt bund ið þjóð fé lag, þar sem
mönn um voru oft sett ar mikl ar skorð ur, þá rúm að ist samt merki -
erlend tungumál á íslandi… 313skírnir
56 Blanda V 1932–35: 1–21.
57 Jón Ólafs son 1908–1909: 291. Helgi Guð munds son 1979: 85–86.
58 Jón Ólafs son 1908–1909: 405–406.