Skírnir - 01.09.2004, Blaðsíða 74

ar í ljósi gagn raka. Þeir verða líka að taka til lit til inn sæ is ann arra
(LaFollette 1979: 194–206). Auk þess verð ur inn sæ is bund in rök -
færsla að vera sjálfri sér sam kvæm eins og öll rök færsla yf ir leitt.
Því er ekki að heilsa þeg ar rök færsla Nozicks er ann ars veg ar. Í
öðru lagi er ekki víst að að eins sé til ein teg und inn sæ is. Sé svo má
velta því fyr ir sér hvern ig sýna megi fram á að ein gerð inn sæ is sé
sú eina sanna. Lít um á dæmi um ólík ar gerð ir inn sæ is: Til eru sam -
fé lög þar sem lit ið er á börn sem eign föð urs. T.d. höfðu hús bænd -
ur í Róm hinni fornu rétt til að drepa hvert það af kvæmi sitt sem
þá lysti.15 Lík lega hef ur sið ferði legt inn sæi Róm verja sagt þeim að
þetta væri í himna lagi. Þeir voru allt ént ætt sveit ar menn en í slík -
um sam fé lög um lít ur ein stak ling ur inn einatt á sig sem hluta af ætt -
sveit inni. Hann er bara til brigði við ætt bálka stef ið. Hug mynd in
um að ein stak ling ur inn gefi lífi sínu merk ingu hefði ver ið hon um
óskilj an leg. Hann hefði held ur ekki skil ið tal Nozicks um sjálfs -
eign; inn sæi ætt sveit ar manns ins er ann ars eðl is en banda ríska
heim spek ings ins. Hvern ig má skera úr um hvor hafi á réttu að
standa? Þarf kannski að beita inn sæi til að sjá hvaða inn sæi er best?
Hvað sem því líð ur er ljóst að sjálfs eign ar rök Nozicks eru lið ó nýt.
Þau verða ekki betri ef við velt um því fyr ir okk ur hvað meint eign
mín á auga mínu eigi sam eig in legt með lög form legri eign minni á
hluta bréf um í fyr ir tækj um sem ég veit ekki einu sinni hvað heita.
Sam lík ing in virð ist býsna lang sótt og því ófrjótt að líkja allri sköt-
t un við það að menn séu neydd ir til að láta af hendi líf færi.
Í fjórða lagi er ekki ýkja frjótt að líkja skött un við nauð ung ar -
vinnu eins og Nozick ger ir. Hann seg ir að það að skatta menn sé
í reynd það sama og að neyða þá til að vinna svo og svo marga
tíma í viku hverri fyr ir aðra. (Nozick lít ur ekki svo á að rangt sé
að skatta menn til að halda lág marks rík inu uppi. Öll skött un um -
fram það er eins kon ar nauð ung ar vinna, Nozick 1974: 169). Um
þetta deila hin ir lærðu og er breski heim spek ing ur inn H.L. Hart á
önd verð um meiði við Nozick. Hann seg ir að mik il væg ur mun ur
sé á þrælk un og skött un. Þræll inn á engra kosta völ nema að þræla,
sá skatt píndi get ur lát ið vera að þéna nóg til að þurfa að borga eit-
stefán snævarr358 skírnir
15 Sjá Gell í us 5.19.9.