Skírnir - 01.09.2004, Blaðsíða 83

lags þá er ekki heigl um hent að tala um hrein sér rétt indi. Svo höf -
um við séð að sam fé lag ið er hvorki meira né minna raun veru legt
en ein stak ling ur inn og því ekki endi lega fá rán legt að tala um sam -
rétt indi. Kanadíski hug s uð ur inn Will Kym licka seg ir að frjáls lynt
fólk verði að gera ráð fyr ir raun veru leg um sam réttindum. Að hans
hyggju leysa sér rétt indi ekki vanda mál þjóð ar brota og svip aðra
minni hluta. Svo spyr hann: Hvaða tungu mál á að við ur kenna í rét-
t ar söl um og þing um fjöl þjóða sam fé lags? Á sér hvert þjóð ar brot
rétt á að kennsla í móð ur máli þess sé greidd af alm annafé? Á að
draga mörk milli sjálfs stjórn ar svæða inn an lands þannig að tryggt
sé að til tek in þjóð ar brot verði í meiri hluta á ákveðnu svæði? Á að
gefa slík um svæð um mikla, litla eða enga sjálfs stjórn? Augna bliks -
í hug un sýn ir að slík vanda mál verða ekki leyst með full tingi ein -
stak lings rétt inda einna sam an. Skyn sam legt, frjáls lynt svar við
þess um spurn ing um get ur ekki byggt á öðru en að við ger um ráð
fyr ir sam rétt ind um þjóð ar brota (Kym licka 1998: 4–5). Mér er nær
að halda að tala megi um sam rétt indi á öðr um svið um líka. Sé svo
er hug tak ið „fé lags legt rétt læti“ ekk ert fals hug tak. Allt ént get um
við tal að bæði um sér- og sam rétt indi. Ég held ekki að nátt úru rétt -
ur sé til, en tel að öll rétt indi byggi á mis gáfu leg um manna setn ing -
um. Það er t.d. af aug ljós um ástæðum ekki gáfu legt að veita mön-
n um „rétt“ til að stökkva til tungls ins. Væri sam fé lag ið ekki til,
bara ein stak ling ar, væri út í hött að veita mönn um sam rétt indi.
Þannig eru rétt indi skorð uð af stað reynd um um heim inn.
Öll um má vera ljóst að það er kom ið babb í bát inn hjá frjáls -
hyggj unni. Í ljósi minn ar níföldu gagn rýni má ljóst þykja að vart
er nein goð gá að skatta menn til ann ars og meira en til að fjár -
magna lög gæslu og land varn ir.28 Fé þeirra er að nokkru illa feng -
ið, það að skatta þá er ekki að skikka þá til nauð ung ar vinnu. Ekki
verð ur séð að slík skött un sé sam bæri leg við það að krækja aug að
úr mönn um. Það er held ur eng in skörp mórölsk marka lína milli
ein stak linga. Við höf um enga ástæðu til að ætla að ein ung is séu til
að réttlæta lágmarksríki 367skírnir
28 Taka ber skýrt fram að af þeirri gagn rýni á rétt læt is kenn ingu Nozicks sem ég
hef tí und að leið ir ekki rök lega að rík ið eigi að styrkja fá tæk linga með skatt fé.
Af gagn rýn inni verð ur að eins dreg in sú álykt un að eng in ástæða sé að vera á
móti slíkri skött un nema menn hafi upp á betri rök að bjóða en Nozick.