Skírnir - 01.09.2004, Blaðsíða 116

þýð ing ar á er lend um fræði rit um um hug vís indi og í við tal inu seg -
ir Guðni: „… ég hef lagt höf uð á herslu á að text arn ir séu ís lenskað -
ir, að hugs un in í þeim sé sett fram á skilj an legri ís lensku, að hugs -
un in sé í raun ís lensk. Þetta þýð ir ekki að slak að sé á ná kvæmnis -
kröf um held ur að hver sá sem hef ur grund vall ar þekk ingu í fræð -
un um eigi að geta les ið text ana sér til gagns.“19 Hér svíf ur sami
andi yfir vötn um og Tur ville-Petre taldi að hefði ríkt hjá þýð end -
um post ula sagna.
Loka orð
Nið ur staða mín er þá sú að ekki sé rétt að nota orð ið hrein tungu -
hyggja (púrismi) um það sem tíðk að ist hér á mið öld um, held ur
var um að ræða glímu nor rænn ar tungu við er lend ar hug mynd ir.
Að ferð irn ar sem not að ar voru við að flytja inn þekk ing una mót -
uð ust af þeim mál legu og menn ing ar legu að stæð um sem hér voru.
Mál ið tókst á við inn flutta hugs un og menn ingu með þeim hætti
sem hent ugast ur var og þjón aði að stæð um best (sbr. hug tak Ein -
ars Haugen ela boration). Og þessi hefð hef ur hald ið áfram fram til
þessa, þótt að stæð ur hafi vissu lega ver ið mis jafn ar eft ir tíma bil um.
En í stór um drátt um hafa Ís lend ing ar frek ar not að töku þýð ing ar
og önn ur hlið stæð með ul en að taka inn bein tökorð. Þetta hef ur
ver ið kjarn inn í ís lenskri mál stefnu og viður eign okk ar við er lend
fræði, og þau um mæli bók mennta fræð inga frá allra síð ustu árum
sem ég hef vitn að hér til benda til þess að ekki hafi orð ið breyt ing
á. Ef þýð end ur post ula sagna voru hrein tungu sinn ar eru Guðni
Elís son og Ást ráð ur Ey steins son það líka.
Fróð leg ur er sam an burð ur ís lenskr ar og danskr ar venju í þessu
til liti, og er sá mun ur aug ljósast ur að dansk an er mun opn ari fyrir
töku orð um en ís lenska. Þessi mun ur á sér sögu leg ar ræt ur, því
danska sem rit mál varð ekki til fyrr en á 16. öld og spratt þá upp
úr máli mennta manna í Kaup manna höfn og á Sjá landi. Þetta mál
var veru lega þýsku skot ið, í eðli sínu blend ing ur og af annarri mál -
kristján árnason400 skírnir
19 Les bók Morg un blaðs ins 13. des em ber 2003, feng ið úr gagna safni Morg un blaðs -
ins.