Skírnir - 01.09.2004, Blaðsíða 202

rök hyggju og gera það að eðli leg um hluta nátt úr unn ar. Sann kall að ur nát-
t úru óð ur.
Klapp að ir stein ar
Eitt best heppn aða úti lista verk Sig urð ar hér á Ís landi eru granít stein arn ir við
Sæ braut ina í Reykja vík frá ár inu 2000. Slíp að ir granít stein ar sem hafa ver ið
felld ir inn í stór grýtta grjót upp fyll ingu úr ís lensku grá grýti á um 10 metra
parti, rétt eins og þeir væru eðli leg ur hluti þessa til búna lands lags. Granít -
stein arn ir eru út lenskr ar ætt ar, bleik ir og brún ir og komn ir frá Sví þjóð. Þeir
hafa hald ið óreglu legri lög un sinni eins og þeir komu úr grjót námunni. Það
eina sem hef ur ver ið gert við þá er að þeir hafa ver ið gljá fægð ir þannig að
það glamp ar á þá af birt unni frá sól inni og haf inu. Þeir eru harð ir eins og
gler, en hafa mjúka áferð og kalla bein lín is á að þeim sé strok ið. Það bregst
varla að þeir sem eiga leið þarna fram hjá staldri við og hoppi jafn vel yfir veg -
kant inn til þess að klappa stein un um og setj ast á þá. Sú skynj un sem fólg in
er í því að snerta harð an slíp að an stein inn verð ur gagn virk, eins og Gaston
Bachel ard hef ur bent á: hún kem ur við innstu til finn ing ar þess sem snert ir
um leið og steinn inn opn ar sig fyr ir snert and an um og birt ir þannig sitt innra
eðli.15 Granít steinn inn sem hef ur ver ið lista mann in um ögrun vegna hörku
sinn ar og hrjúfs yf ir borðs og vegna upp runa síns djúpt úr iðr um jarð ar, opn -
ar sig nú gagn vart áhorf and an um eins og til bú inn fyr ir ást ar at lot og blíðu -
hót. Verk þetta styð ur um leið þá um deildu kenn ingu banda ríska sál fræð -
ings ins J.J. Gib sons,16 að sjón skyn okk ar sé fyrst og fremst stillt inn á þá
mögu leika sem við fang ið býð ur upp á. Sjón skyn ið kall ar í þessu til felli fram
sjálf sprott in og ósjálf ráð við brögð sem fel ast í beinni snert ingu sem opn ar
fyr ir okk ur innri heim steins ins og jarð ar inn ar. Á bak við þetta verk er
ofurein föld hugs un en djúp. Hún kem ur úr und ir heim um og iðr um jarð ar
eins og djúp berg ið. Í stað þess að líta á ómennsk an og blind an vilja nátt úru -
afl anna sem ógn un og upp sprettu böl sýni, eins og Schopen hauer gerði, þá
býð ur Sig urð ur okk ur að sætt ast við nátt úr una og um gang ast hana af nær -
færni á henn ar eig in for send um eins og um ást ar at lot væri að ræða.
Ólafur Gíslason
ólafur gíslason486 skírnir
15 Gaston Bachel ard: La Terre et les Rêveries de la volonté. Essai sur L’imagina -
tion des forces, Par ís 1948.
16 Gib son, J.J.: The Ecolog ical App roach to Visu al Percept ion, Boston 1979.
Kennig Gib sons um sjón skyn ið, sem hann kall ar „af for dance the ory“, geng ur
út á það að sjón skyn ið kalli fram nán ast ósjálf ráð lík am leg við brögð við þeim
mögu leik um sem form, lit ur, áferð og efn is gerð hins séða býð ur upp á. Sam -
kvæmt því sjá um við ekki það sem „er“, held ur þá mögu leika sem við fang ið
býð ur okk ur að nýta okk ur eða forð ast.