Skírnir - 01.09.2004, Blaðsíða 172

veg ar nokkru fyrr, eða upp úr 1870, og væri því nær tækara að tíma setja
upp haf um ræð unn ar um það leyti.
Sig ríð ur fer ofan í saumana á því merki lega upp broti sem varð í kven -
frels is mál un um á ár un um 1907–1911, og hef ur ekki áður ver ið fjall að jafn
ýt ar lega um þau hug mynda skil sem þá urðu. Þessi um fjöll un telst til ný -
mæla en það hefði styrkt grein ing una enn frek ar ef far ið hefði ver ið nán -
ar út í hið fé lags lega bak svið kven frels is vakn ing ar inn ar á þess um árum og
orð ræð an sett í nán ara sam hengi við þær um fangs miklu breyt ing ar sem
þá áttu sér stað á fé lags legu og hag rænu um hverfi kvenna. Sig ríð ur tel ur
að upp gang kven frels is stefn unn ar upp úr 1900 megi rekja til hins al menna
frels is- og fram fara hugs alda móta ár anna og dreg ur úr þeirri skýr ingu sem
víða hef ur ver ið sett fram, að sjálf stæð is bar átta Ís lend inga hafi haft áhrif
á sjálf stæð is bar áttu kvenna (bls. 204–219). Hún seg ir t.d. að Kvenna blað -
ið hafi sjald an sett þess ar tvær frels is hreyf ing ar und ir sama hatt, en við ur -
kenn ir að hæp ið sé að úti loka að sam band hafi ver ið þarna á milli, þótt
þau rök hafi ekki ver ið ríkj andi. Þetta er rétt, enda er eng in ástæða til að
ætla að hug mynd ir fengn ar úr sjálf stæð is bar átt unni og hug mynd ir um
frelsi og þjóð fé lags leg ar fram far ir geti ekki hafa þrif ist hlið við hlið í hug -
mynda mót un kvenna bar átt unn ar og al mennri um ræðu um kven rétt indi.
Bæði er um ná skylda hug mynda strauma að ræða og svo not uðu menn
þau rök sem hent uðu hverju sinni eins og um ræð an um kven leik ann og
kven rétt ind in sýn ir.
Grein ing Sig ríð ar á orð ræð unni um eðli kvenna er ræki leg og sann -
fær andi, þótt hugs an lega hefði mátt gera nán ari grein ar mun á móð ur- og
hús móð ur hlut verk inu (starf inu) og því sem það var talið sprottið úr, það
er kveneðlinu (bls. 220–233). Sig ríð ur teng ir um ræð una um eðli kvenna
við mót un hug mynd ar inn ar um eðli Ís lend ings ins, en um ræð ur um þetta
tvennt áttu sér stað á sama tíma. Þessi teng ing er lyk il þráð ur í grein ingu
Sig ríð ar og gott dæmi um þau ný mæli sem fel ast í rit gerð inni. Höf uð -
atriði er að eðli kvenna fór að skipta máli í þjóð fé lags um ræð unni þeg ar
kosn ing ar rétt ur þeirra var í aug sýn. Í krafti kjör geng is og kosn inga rétt ar
gátu kon ur ógn að ríkj andi kynja skipu lagi og þeim hags mun um sem þar
lágu að baki. Ef varð veita átti hið kyn bundna valda skipu lag sem þjóð ern -
isum ræð an lagði til grund vall ar, varð því enn nauð syn legra að setja kon -
um skorð ur og halda þeim á sín um hefð bundna starfs vett vangi, heim il un -
um.
Sig ríð ur ger ir ræki lega grein fyr ir þró un kvenna hreyf ing ar inn ar eft ir
að kon ur höfðu feng ið kosn inga rétt (bls. 243–315). Hún rek ur hnign un
kven rétt inda bar átt unn ar á þriðja ára tugn um, þeg ar til raun ir kvenna til
þátt töku í stjórn mál um runnu út í sand inn og hin svo nefnda hús mæðra -
hug mynda fræði breidd ist út með al ís lenskra kvenna. Skil merki lega er
fjall að um þau mál sem kon ur voru sam mála um. Helst verð ur að því
fund ið að hér hefði einnig mátt minn ast á bind ind is mál ið, sem var eitt af
valur og sigríður dúna 456 skírnir