Skírnir - 01.09.2004, Blaðsíða 174

tengsl um þeirra við ein staka hópa í þjóð fé lag inu eða skóla- og mennta mál
skil í rit inu.
Þetta spegl ast í nið ur stöðukafl an um sem er stutt ur og í raun sam an -
tekt á helstu nið ur stöð um rits ins frek ar en sjálf stæð ur efn iskafli. Þar hefði
ver ið við hæfi að vísa aft ur til kenn inga grunns ins sem rit gerð in bygg ir á,
eins og hvern ig kven leik inn og líf fræði kvenna voru not uð til að tala um
þjóð fé lag ið á mikl um um brota tím um.
Einnig hefði ver ið at hygl is vert, ef Sig ríð ur hefði velt fyr ir sér hvað
hefði gerst ef sveita hug mynda fræð in hefði ver ið fram kvæmd í mót un
þjóð rík is ins; hefði þró un kvenna bar átt unn ar þá orð ið önn ur og þar með
staða kvenna í valda kerf inu? Sig ríð ur er var kár og leyf ir sér ekki slík ar
vanga velt ur. Loka nið ur staða henn ar er sú að hug mynd ir um að hið nýja
ís lenska þjóð ríki ætti að byggja á gild um sveita sam fé lags ins hafi lát ið í
minni pok ann fyr ir kyn bund inni ein stak lings hyggju en fund ið sér far veg
í hug mynd um um eðli og hlut verk kvenna. Valda leysi á op in ber um vett -
vangi varð því hlut skipti kvenna.
Þessi nið ur staða vek ur ýms ar hug renn ing ar. Freist andi er t.d. að velta
fyr ir sér hvort kon ur hafi þar með orð ið nokk urs kon ar loft vent ill eða
straum breyt ir í þeim hug mynda fræði legu átök um sem stóðu um þjóð rík -
ið. Þó að sveita hug mynda fræð in hafi láið í minni pok ann við mót un
þjóð rík is ins var ekki hægt að af neita henni því hún var mik il væg ur þátt -
ur í sjálf stæð is bar átt unni. Það var því nauð syn legt að finna henni nýj an
far veg og hann fundu menn í skil grein ing um á stöðu og hlut verki kvenna.
Um leið los uðu menn um spenn una sem mynd að ist við átaka lín urn ar í
hin um hug mynda fræði lega ágrein ingi. Eðl is orð ræð una má því einnig
skoða sem stjórn mála lega að ferð til sætta and stæð ar hug mynd ir í þjóð fé -
lags mót un inni, auk þess sem hún þjón aði því mark miði að halda kon um
á sín um stað í þjóð fé lag inu og varð veita valda stöðu karla.
Eins og Sig ríð ur sýn ir fram á tóku kon ur sjálf ar virk an þátt í að við -
halda sveita hug mynda fræð inni og því má segja að þær hafi að minnsta
kosti að því leyt inu til ver ið virk ar í þeim átök um sem stóðu um mót un
þjóð rík is ins. Skrif Sig rún ar Blön dal, skóla stýru hús mæðra skól ans á Hall -
orms stað, lýsa t.d. vel hvern ig kon ur gátu beitt sér á þess um vett vangi.
Það var því ekki að eins að eðli kvenna og kven leiki hafi nýst hug mynda -
fræði lega í þeim átök um sem stóðu um mót un þjóð rík is ns held ur voru
kon ur sjálf ar að ýmsu leyti ger end ur í þeim átök um og því ekki með öllu
valda laus ar á op in ber um vett vangi.
Þetta eru vanga velt ur sem vakna við lest ur þessa rit verks og sýna
sköp un ar mátt þess. Aðal hverr ar góðr ar fræði legr ar rit smíð ar er að vera
bæði fram hald þeirra fræða sem áður hafa ver ið unn inn og að skapa grunn
und ir frek ari úr vinnslu og þekk ingu, kveikja nýj ar spurn ing ar og hug -
mynd ir. Það ger ir þetta verk: Það teng ir sam an tvö víð tæk svið og set ur
fram nýja sýn á þau. Efn is tök Sig ríð ar eru yf ir leitt traust, rann sókn ar -
valur og sigríður dúna 458 skírnir