Skírnir - 01.09.2004, Page 165

ans“ hafi hald ið áfram af full um þunga.
Sam kvæmt ný væð ing ar kenn ing um er að eins ein leið að nú tím an um,
þ.e. á grund velli vest ræns þjóð rík is sem byggði á ein stak lings hyggju, bor-
g ar mynd un og iðn væð ingu. Það er ekk ert rými fyr ir sveita líf og land bún -
að í þess ari mynd. Vissu lega má færa rök fyr ir því, að þjóð fé lög Vest ur -
landa hafi í al menn um skiln ingi þró ast að sama marki, en hér verð ur að
huga að því að leið ir í sam fé lags þró un geta ver ið marg breyti leg ar. Alls
stað ar á Norð ur lönd um tengd ist ný væð ing in t.d. land bún aði og sveita lífi,
þótt í mis mikl um mæli væri. Ný væð ing Dan merk ur er þekktasta dæm ið
um sam fé lag, þar sem land bún að ur var mið læg ur í ný væð ing unni, en ein-
mitt þang að og til Nor egs sóttu Ís lend ing ar helstu sam fé lags hug mynd ir
sín ar.
Hér var því ekki endi lega um aft ur hvarfs hyggju að ræða, held ur trú á
að land bún að ur gæti hald ið áfram að vera stólpi þjóð fé lags ins og efna -
hags bak hjarl. Mik il og stór áform voru um fram kvæmd ir í land bún aði og
skóla mál um dreif býl is og var ráð ist í mikla upp bygg ingu sem mið aði að
því að færa sveit irn ar á hlið stætt tækni- og menn ing ar stig og gerð ist í Evr -
ópu. Áhersl una á sveita sam fé lag ið þarf því alls ekki að líta á sem for tíð ar -
þrá held ur sem til raun til að sporna við því að sveita sam fé lag ið yrði skil -
ið eft ir í hinni öru fé lags- og hag þró un á fyrri hluta ald ar inn ar, og það
fengi líka að njóta ávaxt anna af ný væð ing unni.
Það er einnig um deil an legt hvort þjóð ern is orð ræð an sýni að hinn
„sanni Ís lend ing ur“ (hug tak sem reynd ar var vart til í um ræðu á því tíma -
bili sem rit ið tek ur til) hafi svo ein dreg ið ver ið tákn borg ara stétt ar inn ar.
Eins og Sig ríð ur bend ir sjálf á var hin frjáls lynda þjóð ern is stefna ekki
ráð andi í menn ing ar um ræð unni. Menn ing ar- og stjórn mála orð ræða var
und ir áhrif um „sveita sinna“. Þetta hefði kom ið bet ur fram ef gerð hefði
ver ið sams kon ar grein ing á hinni borg ara legu þjóð ern is stefnu og hinni
íhalds sömu þjóð ern is stefnu. Hver var hún og hverj ir stóðu að henni?
Hver var hin „upp vax andi borg ara stétt“ sem svo er nefnd (þótt hug tak ið
sé of yf ir borðs legt, enda nán ast horf ið úr marxískri þjóð fé lags grein ingu
þar sem það var áður helst not að)? Og hvern ig var valda stétt in sam an sett?
Ef Sig ríð ur hefði skoð að borg ara öfl in kæmi í ljós að þau voru einnig und -
ir áhrif um sveita afl anna. Og þótt ein stak lings fram tak hafi ver ið horn -
steinn í hug mynda fræði þeirra var heild ar hyggja einnig snar þátt ur. Að -
al flokk ur borg ara afla hét Íhalds flokk ur, sem bend ir til áherslu á varð -
veislu þess sem bet ur hafði gef ist, að ekki skyldi breyta til nema sýnt væri
að breyt ing in væri til bóta, eins og Jón Þor láks son, for mað ur flokks ins,
hamr aði á.
Sig ríð ur get ur um and mæli gegn upp hafn ingu sveit anna með al svo -
kall aðra „vinstri manna“, eins og Skúla Guð jóns son ar, en þeir eru ekki
skil greind ir nán ar póli tískt. Þeir hafi rætt um nauð syn þess að gang ast nú -
tím an um á hönd og vís að menn ing ar leg um hnign un ar hug mynd um á bug.
hinn sanni íslendingur 449skírnir