Tímarit Máls og menningar - 01.11.2010, Blaðsíða 35

A ð v e r a e y l a n d
TMM 2010 · 4 35
að sleppa úr höndum æstra öfgamanna í friðargöngu í Berlín og það lá við að
hann yrði limlestur af hópum nýnasista. Hús eru brennd, heilar borgir eru á
valdi öfgahópa og því miður er það þannig að vofa nasismans er farin að birtast
á ný í þessu höfuðríki Evrópubandalagsins.28
Íslendingar skrifuðu að lokum undir EES­samninginn sem ríkis­
stjórnin hafði átt frumkvæði að og meirihluti alþingis studdi. Með
einni athyglisverðri undantekningu lýsti þó aldrei neinn þingmaður
nokkurn tíma í umræðunum yfir beinum stuðningi við sambandið
sem pólitískt verkefni. Allar röksemdir fyrir samningnum byggðust á
efnahagslegri þýðingu hans. Enginn alþingismaður talaði nokkurn tíma
til stuðnings fólksflutningum, ferðafrelsi, menningaráhrifum, breiðari
pólitískum vettvangi eða þátttöku í stækkuðu samfélagi. Raunar vísuðu
flestir stuðningsmenn gagnrýni á bug með því að gera lítið úr áhrifum
samningsins og bentu á að hægt væri að hafa eftirlit með fólksinn­
flutningi o.s.frv. Aðalbragð þeirra var þó það sama og nú – ruddaleg
þögn.
Ummæli forsetans og dómsmálaráðherrans um fláttskap og illan
ásetning Evrópusambandsins eru ekki undantekning í umræðunum
um Evrópusambandið á Íslandi, heldur til marks um annað af tveimur
ráðandi viðhorfum til sambandsins. Vænisjúkar áhyggjur af sjálfri tilvist
Íslands gangi það í Evrópusambandið rista svo djúpt að nýstofnuð regn­
hlífarsamtök stuðningsmanna Evrópusambandsaðildar heita „Sterkara
Ísland“. Regnhlífarsamtök Evrópusambandsandstæðinga kalla sig á
hinn bóginn að sjálfsögðu „Heimssýn“. Meðlimir þeirra fullyrða að
þeir vilji halda Íslandi opnu fyrir umheiminum, en ekki lokuðu inni
í nokkrum tilteknum samningi. Meðlimirnir spanna allt frá nýfrjáls­
hyggjumönnum og íhaldsmönnum til sósíalista. Þeir benda á hin marg­
víslegu tækifæri í hnattvæddu umhverfi. Árið 2006 hófu Íslendingar t.d.
samningaviðræður um fríverslunarsamning við Kínverja.29 Hver sem
andstaðan kann að vera gagnvart þeim samningi fer lítið fyrir henni.
Það var í takt við þetta að vegna mikilvægs samnings um fiskútflutning
við Ítala í valdatíð Mussolinis tóku Íslendingar ekki þátt í stofnun
Þjóðabandalagsins árið 1919, þar sem þau voru andvíg fasisma.30 Ekki
þarf að bera Kína saman við Ítalíu á fasistatímanum til að benda á sam­
felluna í afstöðu Íslendinga – allir samningar eru góðir svo framarlega
sem þeir snúast bara um viðskipti eða þögla innleiðingu valds og ekki
felast í þeim neinar skuldbindingar um opinber samskipti milli landa.