Tímarit Máls og menningar - 01.11.2010, Blaðsíða 120

D ó m a r u m b æ k u r
120 TMM 2010 · 4
hugsun og tónfalli allnokkurra ljóða Gyrðis samhliða – hinum tærustu, en um
leið þyngstu að lífspeki. Og það er bókin Brjálsemiskækir á fjöllum eftir skáld­
bróður og landa Wan­Li, 8. aldar skáldið Po Chü­i, sem út kom í íslenskri
þýðingu Vésteins Lúðvíkssonar árið 2005. Sameiginlegt með ljóðskáldinu
Gyrði og Po Chü­i er hið ofurfína handbragð og viðkvæmur einfaldleikinn,
einkum þegar þyngstu áhyggjuefni tilveru okkar eru þungamiðja skáldskapar­
ins:
Nokkrar misjafnlega
almennar hugmyndir
um dauðann
[…]
VI
Vantar handbremsu
á tímann, svo hann
hætti að renna svona
niður brekkuna
að svarta vatninu
[…]
IX
Gluggakistur –
líkkistur með gluggum
svo maður geti litið út
ef maður skyldi rumska
á leið í garðinn
(37–38)
Sams konar viska, æðruleysi, glettni en um leið ákveðinn dapurleiki einkenna
mörg kvæða Po Chü­i. En áhrifin eru ekki bein, og ljóð Gyrðis ætíð hans, tónn­
inn hans og tungutakið eins og við þekkjum úr fyrri bókum, þó enn sé aukið
á nákvæmni, tærleika og mínimalisma þessara ljóða.
En það er einmitt glettnin og dapurleikinn sem ganga í eina sæng í báðum
þessum bókum Gyrðis Elíassonar, rétt eins og í ljóðabók Po Chü­i. Melankólía,
einsemd, rótleysi (persónur Gyrðis eru ætíð á flótta undan sjálfum sér og hlut­
skipti sínu) og ótti hvers konar liggur mörgum sögunum til grundvallar, sem
og þeim ljóðum sem hér hefur verið vitnað til og öðrum í bók Gyrðis. Og þótt
ekki sé um nein bein tengsl milli verkanna að ræða – þau eiga ekki sameigin­
legar persónur, sameiginlega atburðarás, sameiginlegt ákveðið umhverfi – þá
er engu að síður ljóst að þetta eru systrabækur sem sækja í sömu brunna. Tónn­
inn er sá sami: gamansamur, en undir niðri er þung undiralda ótta, vonbrigða
og dapurleika. Líkt og hjá Chaplin, en Gyrðir er ekki eins ærslafullur. Hann er