Tímarit Máls og menningar - 01.11.2010, Blaðsíða 133

D ó m a r u m b æ k u r
TMM 2010 · 4 133
nær litlu sambandi við fyrrum starfsfélaga sína sem hittast öðru hvoru á nokk­
urskonar peppfundum. Harpa reynir hvað hún getur að virðast upptekin og
fær reyndar tímabundið vinnu í forfallakennslu. Þau gátu verið bankapar á
meðan allt lék í lyndi, speglað sig saman og hvort í sínu lagi í því gervi en þeim
virðist hins vegar um megn að vera saman þegar þau hafa ekkert slíkt gervi að
íklæðast og standa nakin frammi fyrir hvort öðru. Til að fylla upp í tóma­
rúmið er nánast eins og þau geri sitt ýtrasta til að hittast ekki meira en þau
gerðu áður en áfallið dundi yfir. Þau finna hvort sína rútínuna, líkt og í
örvæntingarfullri tilraun til að halda sama takti og áður í samskiptunum.
Slíkar tilraunir eru þó aðeins blekkingarleikur og smátt og smátt fjarlægast þau
hvort annað. Og neyðast til að horfast í augu við brestina í sambandinu sem
tómarúmið framkallar.
Þessi persónulega kreppa hjónaleysanna fylgir ástandinu í þjóðfélaginu og
endurspeglar það. Þannig sjáum við þjóðarsöguna endurspeglast í einstaklinga­
sögunni, stóru söguna endurspeglast í hversdagslífinu. Í kringum 20. janúar
verður svo nokkurskonar uppgjör þeirra á milli og í framhaldinu rifjar Markús
upp sársaukafullan atburð frá upphafi samlífis þeirra. Einmitt um þetta leyti
nær búsáhaldabyltingin hámarki, þ.e.a.s. 21. janúar og þá gerir Markús tilraun
til að taka þátt í mótmælunum. Áður hefur hann að því er virðist viljað sem
minnst vita af þeim, a.m.k. lítið fært til bókar um þau málefni í dagbókina. En
þetta kvöld drífur hann sig af stað á Austurvöll:
Ég hafði mætt þarna til að steyta hnefa, mótmæla stöðunni og krefjast breytinga,
en ég var á kolröngum stað, við jarðarför ókunnugs manns. Mér fannst ég asni að
halda að ég gæti fengið eitthvað annað en útrás þarna fyrir framan Alþingishúsið,
þau sem þar störfuðu höfðu ekkert með mín vandamál að gera, allavega gætu þau
tæplega brugðist við áskorun minni um að spóla snöggvast sjö ár aftur í tímann og
gefa mér annað tækifæri (bls. 106).
Þrá Markúsar eftir öðru tækifæri er auðvitað hluti af brotinni sjálfsmynd hans.
Birtingarmynd þeirra bresta felst í efasemdum um að hann hafi valið rétta leið
í lífinu.
Þessar efasemdir Markúsar birtist víða í dagbókarfærslunum og vegna
þeirra leitar hugur hans sífellt meira aftur til fortíðarinnar, til að skilja sjálfan
sig og samband þeirra Hörpu betur. Átakanlegt dæmi um þetta er örvænting­
arfull tilraun hans til að „spóla snöggvast sjö ár aftur í tímann“ með því að
reyna að nota lykilinn að íbúð þeirra Hörpu að gömlu íbúðinni sinni á Stúd­
entagörðunum.
Flótti Markúsar á vit skrifa og bókmennta er ekki tilviljun því lesandanum
er víða bent á að hugur hans hafi staðið til einhvers annars en viðskiptafræði
og þaðan inn í banka. Á snyrtilegan hátt er bókmenntaáhugi Markúsar einnig
notaður til að benda á hve mikið hjóm efnishyggjutilvera hjónaleysanna er. Þau
eru áskrifendur í bókaklúbbi og ákveða í rælni að kaupa upp allan klúbbinn
fram að þeim tíma sem þau gerast áskrifendur: