Tímarit Máls og menningar - 01.11.2010, Blaðsíða 57

H r u n v i t s m u n a
TMM 2010 · 4 57
að bankakerfið allt yrði í uppnámi – sjá http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarc­
hive&sid=afWmri7ru8QM. Afskipti ríkisvaldsins komu þeim til bjargar.
17 Eins og segir í kvæðinu „Til herra Pauls Gaimard“ eftir Jónas Hallgrímsson.
18 Ágúst Einarsson, rektor Háskólans á Bifröst, Saga, tímarit Sögufélags, 2 2009, bls. 14.
19 Ásgeir Daníelsson, hagfræðingur hjá Seðlabanka Íslands, Saga, tímarit Sögufélags, 2 2009, bls.
17.
20 Guðmundur Jónsson, prófessor í sagnfræði við HÍ, Saga, tímarit Sögufélags, 2 2009, bls. 18.
21 Guðmundur Jónsson, prófessor í sagnfræði við HÍ, Ritið 2–3 2009, bls 47.
22 Sjá að ofan, bls 54.
23 James Curran er prófessor í samskiptafræðum við Goldsmiths College, University of London,
höfundur fjölda bóka um fjölmiðla og áhrif þeirra og hlutverk. Hann er jafnframt dálkahöf­
undur hjá The Times.
24 Jean Seaton er prófessor í fjölmiðlasögu við University of Westminster og opinber sagnfræð­
ingur BBC. Hún er höfundur nokkurra bóka um átök og stjórnmál í fjölmiðlum og ritstjóri
tímaritsins Political Quarterly.
25 Curran, James and Seaton, Jean, Power without Responsibility. 7. útgáfa. Routledge 2010, bls.
339. Íslensk þýðing höfundar.
26 Margir rekja upphaf hrunsins 2008 til viðbragða bandaríska Seðlabankans við netbólunni
og árásunum á Tvíburaturnana í september 2001, sbr. George Soros, The New Paradigm for
Financial Markets – The Credit Crisis of 2008 and What it Means, Public Affairs, New York
2008, bls. xiv–xv. Þar bendir hann á að vextir hafi verið lækkaðir og orðið lægri en nokkru
sinni í hálfa öld. Þar segir einnig: „Ódýrir peningar blésu upp húsnæðisbóluna og settu af stað
hrinu skuldsettra yfirtaka og annars óhófs. Þegar peningar kosta ekkert þá lánar hinn skyn­
sami lánveitandi þar til hann finnur engan til að lána meira.“ (Þýðing höf.)
27 Michael Lewis: The Big Short – Inside the Doomsday Machine, Allen Lane – Penguin Books, 2010.
28 Michael Lewis, sjá að ofan, bls. 201.
29 Michael Lewis, sjá að ofan, bls. 151.
30 Michael Lewis, sjá að ofan.
31 Michael Lewis, sjá að ofan, bls. 65.
32 Michael Lewis, sjá að ofan, bls. 91.
33 Michael Lewis, sjá að ofan, bls. 263.
34 http://rna.althingi.is/pdf/RNABindi8.pdf, bls. 273–301.
35 Dr. Hulda Þórisdóttir víkur einnig að umræðunni um skilningsleysi bankamanna í Bandaríkj­
unum „á áhættunni sem fólst í undirmálslánavafningum og öðrum nýjum fjármálaafurðum“,
sbr. http://rna.althingi.is/pdf/RNABindi8.pdf, bls. 293.
36 http://rna.althingi.is/pdf/RNABindi8.pdf, bls. 291.
37 http://rna.althingi.is/pdf/RNABindi8.pdf, bls. 288–289.
38 http://rna.althingi.is/pdf/RNABindi8.pdf, bls. 277. Með staðfestingarskekkju er átt við þá til­
hneigingu manna þegar þeir rýna í gögn að finna helst staðreyndir sem staðfesta afstöðu eða
sjónarmið rýnisins.
39 Sbr. tilvísun að ofan í Curran, James and Seaton, Jean, Power without Responsibility. 7. útgáfa.
Routledge 2010, bls 339.
40 „Lausir endar þrátt fyrir dóm“, fréttaskýring e. Skúla Á. Sigurðsson, Morgunblaðið 18. júní
2010.
41 http://www.haestirettur.is/domar?nr=6714.
42 Sjá ofar, sbr. tilvísun 4 í Vilhjálm Árnason, prófessor í heimspeki.
43 Alþýðu­kapítalisma má skilgreina þröngt og aðeins í þeim skilningi að almenningur eigi
hlutabréf í skráðum fyrirtækjum í kauphöll, sbr. Longman Business Englis Dictionary, eða vítt
þar sem almenningur tekur með margþættum hætti þátt í gerningum á fjármála­ og eigna­
mörkuðum eins og t.d. áhættumiklum fasteignaviðskiptum, sbr. http://www.ft.com/cms/s/0/
a783608a­04a3­11dc­80ed­000b5df10621.html, í von um fjárhagslegan ávinning. Hér er stuðst
við víðari skilning hugtaksins.