Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.2018, Side 130

Tímarit Máls og menningar - 01.11.2018, Side 130
U m s a g n i r u m b æ k u r 130 TMM 2018 · 4 Að sjá fegurðina í alvöru heiminum er náttúrlega sérlega dýrmætur eiginleiki. En ef danskösin á reykvískri krá korter í þrjú verður eina birtingarmynd „alvöru heimsins“ er kannski vandi á höndum. III Persónulýsing og afhjúpun Maríu, sem og tíðarandamyndin af djammmenn- ingu reykvískra eilífðarunglinga, eru þau viðfangsefni Jónasar Reynis sem les- andi verður fyrst og mest var við í Milli- lendingu. En það er ýmislegt fleira í gangi. Það er til dæmis ómaksins vert að lesa þessa sögu sem einhvers konar svar eða tilbrigði við The Catcher in the Rye eftir J.D. Salinger. Tvær eyðimerkur- göngur ráðvilltra ungmenna um næsta ólíka borgarfrumskóga. Í báðum sögun- um eilítill varnarræðutónn í sögumönn- unum sem færir höfundarnir láta „koma upp um sig“. Bæði María og Holden Caulfield eru talsvert verr stödd í tilver- unni en þau kæra sig um að horfast í augu við. Eins getur verið gaman að hugsa um Íslandsheimsókn Maríu sem „Quest“ eða „för“, formgerð úr goðsögum og ævintýr- um þar sem sagt er frá raunum sem söguhetja ratar í við að vinna afrek; finna fjársjóð, bjarga einhverjum úr háska eða endurheimta glataðan dýrgrip. Jafnframt velkist sennilega enginn lesandi í vafa um að þessi för mun mistakast. Það er erfitt að ímynda sér útgáfu sögunnar þar sem María kemur litum Karls Kvaran óskemmdum til föður síns, eftir fórnir og mannraunir. Andhetjur vinna ekki hetjudáðir, nema þá óvart. Nákvæmlega hvernig litatúpum mál- arans reiðir af er síðan bæði óvæntur og eftirminnilegur hápunktur sögunnar og leiðir okkur að einni hlið enn sem hægt er að skoða sögu og vanda Maríu út frá: myndlistinni. Nafn Karls Kvaran er væntanlega ekki valið af tilviljun úr lista yfir íslenska myndlistarmenn á Wikipediu. Eigandi litanna sem allt snýst um er einn þekktasti og mögulega einarðasti fulltrúi strangflatarmálverksins; þar sem geómetrískt samspil lita og forma er með öllu slitið úr samhengi við heim- inn. Merkinguna er einungis að finna í samtali skoðandans við verkið sjálft. Ef við teygjum þá hugmynd til rökréttra endimarka má jafnvel segja að merking- una sé í raun að finna í litunum sjálfum, innan í túpunum sem María á að sækja. Undir lokin, þegar djammferð Maríu er að ljúka á dapurlegan og fyrirsjáan- lega dæmigerðan hátt með innihalds- lausum og hálf-ósamþykktum kynmök- um við ókunnugan strák á Stúdenta- görðunum, rifjast upp fyrir henni áhrifarík listreynsla. Þar stendur hún frammi fyrir ókláraðri mynd Adolphs Menzel af Friðriki mikla að ávarpa hers- höfðingja sína fyrir orrustu. Engan Friðrik er samt að finna á myndinni, þar sem hann ætti að vera er striginn auður. María samsamar sig bæði með málaran- um, sem þrátt fyrir yfirburðatækni sína hefur gefist upp, og ekki síður hershöfð- ingjunum sem standa þarna til eilífðar- nóns: „Horfa bara á auða manneskju. Og vera að bíða eftir að hún segi þeim hvað þeir áttu að gera.“ (171) Sjálf átti hún áður ekki í neinum vandræðum með að fylla eyðurnar merkingu: Þegar ég var lítil gat ég setið við eld- húsborðið og málað og skrifað og gert alls kyns bull án þess að pæla í hvað ég væri að gera. Gat alltaf ímyndað mér mynd sem var miklu flottari en sú sem ég teiknaði. Teiknaði alltaf bara forljóta spýtukalla og krass eins og krakkar gera en sá svo fyrir mér kastala og síki og krókódíla og alls konar ævintýri út úr teikningunni. Einhverja hunda og morð- TMM_4_2018.indd 130 6.11.2018 10:22
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.