Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.2018, Blaðsíða 60

Tímarit Máls og menningar - 01.11.2018, Blaðsíða 60
H a l l a Þ ó r l a u g Ó s k a r s d ó t t i r 60 TMM 2018 · 4 Síðan eru norm og valdastöður innan hvers hóps. En efst í valdapíramída okkar vestræna heims trónir karlmaðurinn, hvítur og gagnkynhneigður, ekki satt? Við fáum völd af ýmsu – félagslegt samhengi, persónuleg saga og sjálfs- mynd (kyn, kynþáttur, kynhneigð o.s.frv.) skipta þar yfirleitt gríðarmiklu máli. Ef allt annað er jafnt trónir hvíti, gagnkynhneigði karlmaðurinn efstur. En allt annað er bara sjaldnast jafnt. Karlmaðurinn getur til dæmis verið ærulaus af einni eða annarri ástæðu. Og í þessari hírarkíu valdaþátta er allt þetta samt undirskipað fjárhag viðkomandi. Það er enginn einn þáttur sem ræður nærri jafn miklu um völd okkar og það hversu mikla peninga við eigum eða höfum aðgang að. Og ekkert sem kemst nærri því. Þú kaupir þig ekki alla leiðina út úr því að tilheyra ofsóttum jaðarhópi – hvort sem þú ert gyðingur eða transkona – en þú ferð samt andskoti langt ef þú átt nóg af peningum og getur endað í allt öðru sólkerfi en einhver hvítur gagnkyn- hneigður verkakarl. Auk þess er ótrúlega stór hluti af ídentítetsmismunun samfélagsins einfaldlega byggður inn í kapítalið – launamunur stéttanna er ekki fáein heldur fleiri hundruð prósent og þar eru kvenna- og útlendinga- störfin á botninum. Eitt af vandamálum ídentítetspólitíkurinnar er líka að þegar hún notar orðin hvítur og gagnkynhneigður og karlmaður og sís sem hnjóðsyrði þá rýfur hún þá samstöðu sem hinum undirskipuðu samfélagsins er nauðsynleg, ætli þau að fella samfélag ójafnaðarins. Við erum ótrúlega mörg sem höfum því sem næst ekkert um líf okkar að segja – erum valdalaus. Ekkert af þessu breytir svo því að flestar ríkar konur eiga ekki peningana sína sjálfar – Melania á auðæfi sín í Donald og er honum undirskipuð – og að verkakonur sitja oft uppi með kvöldmatinn, uppvaskið og þvottavélina þegar vinnudeginum lýkur. Og það breytir heldur engu um þá fordóma sem trans- fólk eða samkynhneigðir eða útlendingar eða hörundsdökkir mæta í sínu daglega lífi. Og það þarf tungumál og orðræðu sem tekst á við þetta – en ekki á kostnað þess að við gerum lítið úr hinu (eða hinum), einsog oft er raunin. Talandi um uppvask og heimilisstörf. Mig langaði aðeins að tala um fjöl- skylduna við þig. Í bókinni eru nokkrar senur þar sem Hans Blær kemur hræðilega fram við mömmu sína. Eins og það skipti engu máli að þetta sé mamma hánar, sem elskar hána skilyrðislaust, hún sleppur ekki við and- lega tilraunastarfsemi. Þegar ég las þær senur komst ég næst því að hugsa að Hans Blær væri illt. Hans Blær situr náttúrulega uppi með móður sem lét hána alltaf þykjast – ekki vegna þess að hún væri vond heldur vegna þess að annað var einfald- lega varla í boði. Hún skildi ekki hvað barnið hennar var og það er ekkert í heiminum mannlegra en að loka augunum fyrir því sem við skiljum ekki og láta einsog það sé bara ekki til. Af því það kostar átök, kostar hugrekki og við erum ekki alltaf hugrökk – við erum breysk. Sennilega er það höfuðástæðan TMM_4_2018.indd 60 6.11.2018 10:22
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.