Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2020, Side 2

Ásdís R. Magnúsdóttir, Guðrún Steinþórs­
dóttir, Sigrún Margrét Guðmundsdóttir
Um syndina sem þrálátt stef
Í daglegu tali er orðið synd tengt öllu mögulegu. Syndin er sæt, eitthvað er
syndsamlega gott og það er synd að hitt og þetta – og þá iðulega eitthvað
minni háttar – er eins og það er en ekki öðruvísi: það er synd að tapa fót-
boltaleik, að verða af einhverju skemmtilegu, og svona mætti lengi telja.
Syndin er í raun býsna hversdagslegt fyrirbæri sem ristir misdjúpt í þeirri
merkingu sem henni er nú gefin, og sjaldan verulega djúpt. En svo hefur þó
ekki alltaf verið. Syndin á rætur sínar í kristinni trú og siðfræði þar sem hún
stendur fyrir rof, brot á banni eða lögmáli Guðs. Hún hefur verið sett fram
í söguformi öldum saman og á ýmsa vegu, til dæmis með sögunni um Adam
og Evu í aldingarðinum, ótal dæmisögum um rétta eftirbreytni og hvernig
forðast megi vist í hinu neðra, og svo er það saga einstaklingsins sem játar
syndir sínar áður en hann deyr, ef ekki oftar. Syndin hefur því gefið tilefni til
greiningar, skoðunar og flokkunar með tilliti til alvarleika, uppruna, áhrifa
og viðeigandi refsingar.
Ágústínus kirkjufaðir er einn þeirra sem fjallað hafa ítarlega um syndina.
Í Játningum rekur hann lífshlaup sitt og lýsir syndugu líferni sínu á einkar
persónulegan og minnistæðan hátt. Í verkinu fléttast frásögn af baráttunni við
syndina við atburði úr hans eigin lífi og gefur innsýn í hugsanir og litríkt til-
finningalíf einstaklingsins. Játningar Ágústínusar voru vel þekktar þegar bók-
menntir á þjóðtungum fóru að breiðast út í hinum vestræna menningarheimi
á 12. öld og áhrifa verksins gætir víða. Guibert de Nogent sótti innblástur í
Játningar þegar hann skrifaði endurminningar sínar á öndverðri 12. öld og
síðan þá hafa margir fetað í fótspor kirkjuföðurins og fjallað um bresti sína og
breyskleika á opinskáan hátt þótt trúin eða einhvers konar trúskipti séu ekki
Ritið
3. tbl. 20. árg. 2020 (1-14)
Ritrýnd grein
© 2020 Ritið, tímarit Hug vísinda stofnunar
og höfundar greinarinnar
Útgefandi:
Hugvísinda stofnun Háskóla Íslands,
Sæmundargötu 2, 102 Reykjavík
Birtist á vefnum http://www.ritid.hi.is.
Tengiliður: ritið@hi.is
10.33112/ritid.20.3.1
Birt samkvæmt skilmálum
Creative Commons BY (4.0).