Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2020, Page 174
Blaise Pascal
Hugsanir
Um Hugsanir eftir Blaise Pascal:
inngangur að þýðingu
Blaise Pascal fæddist í bænum Clermont í Frakklandi árið 1623 og ólst upp
hjá föður sínum sem sá um menntun hans og tveggja systra hans. Móðir
hans féll frá þegar hann var ungur að árum. Nokkru síðar flutti fjölskyldan
til Parísar og þaðan til Rúðuborgar um skeið. Pascal varð snemma þekktur
fyrir stærðfræðihæfileika sína og er talinn með helstu stærðfræðingum 17.
aldar. Áður en hann náði sextán ára aldri vöktu skrif hans um rúmfræði at-
hygli og aðdáun vísindamanna í höfuðborginni sem faðir hans umgekkst
í hinni svokölluðu Mersenne-stærðfræðiakademíu. Innan við tvítugt hófst
Pascal handa við gerð reiknivélar, „la roue pascale“ eða „paskalhjólið“. Hann
fann upp líkindareikning og samdi ýmar ritgerðir um rannsóknir sínar á
sviði raunvísinda, meðal annars um tómið, þríhyrninga og loftþrýsting, svo
eitthvað sé nefnt.
Pascal mun ekki hafa alist upp við sérstaka trúrækni en fyrsta vakning
hans í þeim efnum varð árið 1646 þegar öll fjölskyldan ákvað að taka upp
kristilegra líferni í kjölfar veikinda föðurins. Við fráfall hans gekk Jacqueline,
yngri systirin, í klaustrið í Port-Royal des Champs í nágrenni Parísar. Pas-
cal hellti sér út í rannsóknir og var í sambandi við ýmsa þekkta samtíma-
menn sína í Frakklandi, svo sem René Descartes og Pierre de Fermat. Hann
kynntist efahyggju og fríhyggju, sem þá var nokkuð útbreidd, en fríhyggju-
menn drógu í efa heimsmynd og boðskap kristninnar. Þann 23. nóvember
1654, frá klukkan hálfellefu um kvöld til klukkan hálfeitt eftir miðnætti, varð
Pascal svo fyrir sterkri trúarlegri hugljómun sem hafði mikil áhrif á líf hans
og hugsun þótt hann hafi ekki kosið að snúa baki við veraldlegu lífi eða
Ritið
3. tbl. 20. árg. 2020 (179-202)
Þýðing
© 2020 Ritið, tímarit Hug vísinda stofnunar
og höfundur greinarinnar
Útgefandi:
Hugvísinda stofnun Háskóla Íslands,
Sæmundargötu 2, 102 Reykjavík
Birtist á vefnum http://www.ritid.hi.is.
Tengiliður: ritið@hi.is
DOI: 10.33112/ritid.20.3.7
Birt samkvæmt skilmálum
Creative Commons BY (4.0).