Úrval - 01.12.1956, Page 49

Sá, sem byggir liúf
Bitt á bjargi . . .
Fast land og fast land er sitthvað.
Grein úr „The New York Times Magazine“,
eftir William Fitzgibbon.
CÁ möguleiki að maðurinn og
^ verk hans sökkvi í jörðu
er ekki á næstu grösum. En hitt
er staðreynd, að undirstaðan
undir mannvirkjum hans er
ekki alltaf svo traust sem
skyldi.
Síðasta áminningin í því efni
eru fréttirnar af því að halli
turninn í Písa sé enn að siga
hallamegin og að viðbúið sé
að nauðsynlegt verði að rífa
hann.
Hvergi er sig mannvirkja
jafnalvarlegt vandamál og í
Mexíkóborg og Feneyjum. Þar
eru ekki aðeins einstakar bygg-
ingar, heldur heil hverfi í hættu.
Allur miðhluti Mexíkóborgar
er á hægri leið til neðri byggða.
Námaskólinn, gömul og þung
bygging, hefur sigið fjögur fet
í miðjunni. Upp að dyrum Lista-
safnsins lágu áður allmörg
steinþrep, en nú eru þær í götu-
hæð. Jafnvel nýlegar byggingar
eru byrjaðar að síga. Sum
strætin hafa sigið tólf til fjór-
tán þumlunga á ári.
Orsökin er sú, að borgin var
reist í djúpri eldfjallaskál, sem
full er af vikri. Vikurinn er
kvikur af vatni. Með þunga sín-
um þjappa byggingarnar vikr-
inum saman. Brunnar, sem
grafnir eru, draga til sín vatn
og við það þjappast vikurinn
enn meira saman. 1 hvert skipti,
sem borgarbúi drekkur sopa af
vatni sígur borg hans ögn til
viðbótar.
I Feneyjum er orsökin sú,
að vatnið er að éta í sundur
undirstöður borgarinnar. Þessi
borg skurðanna er að mestu
leyti reist á eikar- og furustoð-
um, en á milli þeirra er kalk-
steinn. Neðst hafa stoðirnar
haldið sér, en ofar, þar sem
vatnið gjálfrar við þær og
hleypir að lofti (og bakteríum),
eru þær farnar að fúna.
Sú hætta vofir yfir, að þrjú
þúsund hallir, minnismerki og
hús steypist einn góðan veður-
dag í skurðina. Varla er nú leng-
ur nokkur bygging með lóð-
rétta og beina veggi. Þrep, sem
áður lágu niður að vatnsborðinu,
eru nú komin í kaf, og þrösk-
uldar nema við vatnsborð. Svo
alvarlegt er sigið, að sumir