Læknaneminn - 01.03.1972, Qupperneq 78

68
LÆKNANEMINN
var strax ráðið, að barnið hefði
ginklofa (tetanus neonatorum).
Drengnum var þess vegna gefið
serum antitetanicum, 40.000 ein-
ingar i.v. og 40.000 einingar i.m.,
strax við komu, og síðan 5000 ein-
ingar i.m. daglega í eina viku.
Einnig var honum strax gefið
venjulegt krystalpenicillin, og
þeirri lyfjagjöf var haldið áfram.
Mænuvökvarannsóknir, sem voru
gerðar við komu, sýndu, að mænu-
vökvinn var tær, og engar frum-
ur voru í honum. Leucocytar í
blóði reyndust 18.260/mm:i. Öll
næring var gefin í gegnum maga-
sondu.
Drengurinn var í svæsnum
opistotonus og mjög stífur þar til
í byrjun júlí þetta sumar, en þá
fór hann að smálinast, og varð
fljótlega eðlilegur eftir það.
Drengurinn var alltaf látinn
liggja á kyrrlátum stað, og lítið
átt við hann. Hann fékk ekki ró-
andi lyf (sedativa) að neinu ráði,
t. d. alls ekki paraldehyde, sem oft
er gefið ginklofasjúklingum, þar
eð greinarhöfundur hefur þá
reynslu, að slíkt hafi ekki þýð-
ingu. En strax við komu var nafli
sjúklings hreinsaður og brenndur.
Drengurinn útskrifaðist 20. júlí,
albata, og dvaldist því 2 mánuði
á deildinni. Hann kom 10 árum
seinna á deildina vegna smávægi-
legs sjúkdóms og þá á allan hátt
eðlilegur, andlega og líkamlega.
Þœttir úr sögu ginklofa á fslandi
1 annálum segir 1795: „Síðast-
liðinn áratug hafa 109 börn fæðst
í Vestmannaeyjum, og af þeim
lifðu aðeins fimmtán af fyrsta ár-
ið. Sextíu og níu dóu úr ginklofa
þremur til fjórtán dögum eftir
fæðingu, langflest sjö eða átta
daga gömul. Eitt þessara ára
fæddust sextán börn í Eyjum og
annað árið þrettán og dóu öll. 1
hitteðfyrra fæddust tólf börn og
dóu öll úr ginklofa, nema eitt.
Það er ætlun manna, að gin-
klofinn hafi lengi verið landlægur
í Vestmannaeyjum. Getur hans
þar að minnsta kosti fyrir nær-
fellt hundrað og sjötíu árum.
Þessari óttalegu veiki er svo lýst,
að líkast sé sem slæðu dragi yfir
andlit sjúkra barna. Bólgu gætir
og um naflann, og bráðlega fá þau
krampa, líkan sinadrætti, er af-
myndar og teygir og togar sund-
ur limina og gerir holdið blásvart.
Deyja börnin þá innan skamms.
Ekki vita menn, hví þessi plága
herjar svo mjög Vestmannaeyjar
né hvað henni veldur, og ekki eru
fólki kunn við henni nein ráð, sem
að gagni kom.“ (1).
Jón Thorstensen, landlæknir,
gerði grein fyrir ginklofanum á
þessa leið í riti sínu ,,Um meðferð
á ungbörnum", sem kom út 1846:
„Ginklofi eða munnkrampi er sá
versti og hættulegasti af öllum
krampa-tegundum. Þegar nýfætt
barn fær hann, kemur hann oft-
ast um það leyti, sem dettur frá
nafla þess, fimmta og sjötta dag-
inn eftir að það fæðist. Hann sýn-
ir sig fyrst í því, að barnið á örð-
ugt með að sjúga, andlitið af-
myndast og kreistist saman, raust-
in verður ónáttúrleg, barnið kem-
ur ei upp vanalegu hljóði, heldur
emjar það, eins og hálsinn kreist-
ist saman, í því það ætlar að
hljóða. Það fær köst, líkt og að-
kenning af slögum, og blánar þá
allt í framan, getur ei opnað munn-
inn, sem klemmist meir og meir
saman, og rennir engu niður. Höf-
uðið reigist aftur á bak, og háls-
inn og hryggurinn verður harður
eins og tréstaur, en útlimirnir