Læknaneminn - 01.03.1972, Blaðsíða 155

LÆKNANEMINN
133
Með hliðsjón af nútíma læknis-
fræðilegri þekkingu má telja sum
ofanskráðra atriða útrelt í siða-
reglum lækna.
Ábyrgð qaqnvart sjúklingum
og starfsbrœðrum
Ábyrgð læknis getur snúið að
einstökum sjúklingi varðandi
greiningu sjúkdóma, ákvörðun um
aðferð til lækninga og framkvæmd
lækningar. Varðandi mistök í þess-
um atriðum ber læknirinn ábyrgð
gagnvart sjálfum sér, stéttar-
bræðrum sínum og þjóðfélaginu
auk sjúklingsins sjálfs. „Refsing"
eigin ábyrgðar kemur fram í
streitu og þreytu (stress and
strain). Er það þáttur, sem of lítill
gaumur er gefinn í starfi læknis.
Hann kemur greinilega í ljós, þeg-
ar þess er gætt, að meðalaldur
lækna er u. þ. b. 7 árum lægri en
almennt gerist í þjóðfélaginu,
þrátt fyrir það, að læknar þekkja
öðrum fremur hinn gullna meðal-
veg heilsusamlegs líferins.
Þegar reynir á ábyrgð gagnvart
starfsbræðrum, kemur refsing
fram í álitshnekki og jafnvel
minnkaðri atvinnu. Ábyrgð gagn-
vart þjóðfélaginu getur komið
fram með mismunandi hætti, t. d.
atvinnuskerðingu, minnkuðum at-
vinnumöguleikum, lækningaleyfis-
sviptingu að nokkru eða öllu leyti
og jafnvel refsingu skv. hegning-
arlögum. Ábyrgðin gagnvart
sjúklingnum sjálfum getur komið
fram í minnkuðu eða rofnu trún-
aðartrausti og einnig sem fébætur,
eftir því hvernig málsatvik eru.
Þá ber læknirinn ýmiss konar fé-
lagslega ábyrgð gagnvart sjúkl-
ingi sínum. Má þar nefna þag-
mælsku um þau atriði, er varða
heilsu sjúklings eða önnur trún-
aðarmál, sem læknir kann að kom-
ast að, áreiðanleik vottorða, sem
hann gefur út fyrir sjúklinginn, og
upplýsingar til sjúklingsins eða
aðstandenda hans varðandi heilsu
og batahorfur. Þá hefur læknirinn
skyldur og ber ábyrgð á að aðstoða
og leiðbeina sjúklingi rétt varð-
andi þá læknisþjónustu, sem hann
þarf að sækja til annarra lækna.
Er þar einkum um að ræða ýmiss
konar sérfræðiþjónustu og einnig
áframhaldandi eftirlit með heilsu
hans, þegar þess gerist þörf.
Læknum ber að greiða veg sjúkl-
inga sinna til hinna beztu úrræða,
sem læknisfræðin hefur yfir að
ráða. Þessi vegur er ekki alltaf
jafn greiðfær, og í sumum tilvik-
um fyrirsjáanlega ófær. Á þetta
ekki eingöngu við um sjúklinga í
afskekktri byggð, sem þurfa fyrir-
varalaust á flókinni læknisaðgerð
að halda, heldur á það einnig
stundum við um sjúklinga hér í
stærsta þéttbýliskjarna landsins,
þegar þeir veikjast skyndilega og
þarfnast umsvifalaust sérstakrar
læknishjálpar. Þá hafa læknar
skyldur við hópa fólks og bera
ábyrgð gagnvart bví í sambandi
við eftirlit með útbreiðslu hættu-
legra siúkdóma, heilsuvernd, sjúk-
dómaleit o. fl.
Meðferð lyfja
Læknar bera ennfremur ábyrgð,
ásamt lyfjaframleiðendum og
lyfjafræðingum, á afhendingu og
almennri notkun þeirra lyfja, sem
einungis verður ávísað með lyf-
seðlum. Þar eru ákvæði ströngust
varðandi ávísanir á fíkni- og
ávanalyf, örvandi og róandi lyf.
Stundum bera læknar ábyrgð á
notkun varhugaverðra rannsókna-
efna og margra flókinna tækja,
svo sem röntgentækja, hljóð-
bylgjutækja, ýmiss konar flókins
lækninga- og rannsóknaútbúnaðar
og geislavirkra efna. í þessari