Úrval - 01.12.1961, Blaðsíða 142

150
UR VAL
strönd Frakklands grófu forn-
leifafræðingar upp sokkið róm-
verskt þorp. Vinnan hófst árið
1948 og stóð í fjögur ár.
NafniS Fos-sur-Mer þýSir siki
viS hafiS. Sagnir herma, aS
rómverski hershöfðinginn Mar-
íus hafi reist borgina um þaS
bil áriS 100 f. Kr. og grafið
skurS, sem tengdi ána Rhone
MiSjarSarhafi. Fyrir borg sína
valdi Maríus lítið þorp, sem
veriS hafði til allt frá bronsöld.
Á dögum rómverja varS Fos
aS fjölsóttum hafnarbæ. Um
hann var ekki einungis fariS
upp Rhonefljót, heldur stóS bær-
inn einnig á krossgötum, er lágu
norSur, austur og vestur um
Frakkland. Þar var því stöSug
og mikil umferS bæSi á landi
og sjó. A þessum tíma reisti
einn bæjarbúinn sér hús úti viS
ströndina. Hann hefur vafalaust
veriS auSugur, því aS húsiS var
ekki þannig, að fátækur maður
gæti leyft sér slíkt. AS öllu'm
líkindum hefur hann veriS inn-
borinn skipamiðlari, sem hafði
tekið upp siðu og borgarrétt-
indi Rómverja.
Eftir daga Rómverja tók Fos
að iinigna. Margir kaupmenn og
skipaeigendur fluttu heimili sín
til Marseille, er var skammt
undan. Á miðöldum var ekkert
eftir af bænum nema lítil fiski-
hátahöfn.
Á næstu öldum gerðist jarð-
fræðileg breyting. LandiS seig,
og sjórinn flæddi yfir það. Ósar
Rhonefljóts breyttust, og fram-
burður þess lagðist yfir sokkin
húsin i Fos.
Á tuttugustu öld varð Fos-sur-
Mer að skemmtistað fyrir íbúa
Marseille, er þeir tóku sér frí.
Kafarar rákust á brot af forn-
um húsum með rómversku hygg-
ingarsniði og tilkynntu fund
sinn til fornleifafélagsins á
staðnum
Franski fornleifafræðingurinn
dr. Reaucaire varð þegar grip-
inn áhuga á að rejma að leiða
leyndardóma þessa forna bæjar
fram í dagsljósiS. Það eru marg-
ar frægar, rómverskar rústir í
SuSur-Frakklandi, en engin
rómversk hús. Þau voru eyði-
lögð af eigendunum fyrir mörg-
um öldum, þegar byggingar-
stíll tók að breytast. Þess vegna
mundi fundur á rómversku
íbúðarhúsi, vel vörðu fyrir tím-
ans tönn af leir og vatni, jafn-
gilda að finna glataðar síður úr
bók sögunnar.
Dr Reaucaire skipulagði fyrsta
neðansjávaruppgröft sinn af
sömu alúð og nákvæmni og
hann hafði áður sýnt við stjórn
á uppgrefti á þurru landi. Af-
leiðing þess varð sú, að þessi
uppgröftur varð fyrirmynd allra
þeirra, er síðan hafa stundað